waar ben ik mee bezig?

Zo weer een bericht(je) vanuit Gabú.

Ik merk dat ik minder tijd heb voor het schrijven van dit verslag. Het betekend in ieder geval dat ik lekker bezig ben. Redelijk druk zelfs.
Ik zal een paar van de gebeurtenissen doornemen.
In Bissau heb ik mijzelf afgeleerd te vervelen. Ik ben andere dingen gaan doen. Ik heb de administratie van Electro Solar op orde gebracht. En meteen nagedacht over een structuur van de boekhouding in de toekomst.
Ook ben ik gaan rondlopen. Dat deed ik de eerste weken ook al maar nadat ik de buurt kende ben ik niet meer veder gelopen. Terwijl ik er nu achterkom dat daar het echte Bissau te vinden is.
In een van de loop tripjes door de buitenwijken ontmoet ik een jongen die niet verbaal aan mij zeurt, maar gewoon lang me komt lopen en vraagt wie ik ben. Wij lopen samen naar het grote stadion aan de andere kant van de stad, laat mij zijn huis zien enz. Goed jong.
Op een andere trip kom ik voorbij het hospitaal van Bissau, niet ver van Reinders huis. Hier werkt Johannes die ik in de eerste weken heb ontmoet tijdens een wandelmars tegen aids.
Hij had mij uitgenodigd om eens te komen kijken en dat besluit ik te doen.
Ik loop door en langs gebouwen die mij doen denken aan het Oostblok, oude gebouwen met weinig personeel en apparatuur. Hygiëne is er niet even min als kundigheid. Ik schat dat er 50 mensen liggen, te wachten, op wat weet ik niet. Waarschijnlijk zullen een aantal van hen nog diezelfde dag overlijden. Een treurige plek. Maar ik vraag mij af waar de rest van de zieken zijn. Het kan toch niet dat in een grote stad zo weinig zieken zijn?
Na wat rondvragen en lopen vind ik het kantoor van Johannes. 5 min. Later komt Jan van Manen binnen lopen, kleurrijk en vrolijk als dat ie is.
Hij komt een inschrijving doen voor de stichting Interplast. Een organisatie die plastische chirurgie in 3e wereld landen organiseert. Over 2 weken komt er een team Nederlandse doctoren een 60 tal operaties doen in 2 weken. Om een eerste selectie te maken heeft Jan via de radio mensen opgeroepen naar het hospitaal te komen als zij denken in aanmerking te komen. Dit heeft hij ook al in Bafata en Gabú gedaan.
Jantje roept hij, kom je kijken? Ik vraag waarna. Hij wijst naar een laptop die hij heeft meegenomen en waar een promotie film van Interplast op draait. Een erg overdreven film, 10% zou aids hebben en mensen zouden per bosjes neervallen aan malaria. Drinken kan slechts uit vervuilde bronnen allemaal kommer en kwel. De informatie klopt, maar ik zie Guinee heel anders. Maar ik snap dat dat de enige manier is om geld los te krijgen. Met dat geld worden operaties gedaan waarbij voornamelijk kinderen verlost worden van bijf. een brandwond waarbij de huid van de arm aan het bovenlijf is gaan plakken en de arm weinig bewegingsvrijheid meer heeft. Hazenlippen, tumoren enz. Erg functionele operaties die het leven van de mensen enorm verbeteren.
Daar heb ik dus bijgezeten. 30 man komen laten zien wat er met ze aan de hand is, van verbrandingen tot tumoren. Een akelig gezicht allemaal. Maar goed om te weten dat de ergste geholpen gaan worden. Wel raar dat Jan van Manen bepaalt welke gevallen hij doorstuurt naar de chirurg. Maar hij doet dit al enige jaren en heeft redelijke ervaring met wat mogelijk is. De lijst eindigt met 84 mensen die graag geholpen willen worden.
Het leed van de mensen blijft mij bij, maar over het promotiefilmpje van Interplast denk ik nog steeds. Hoe, waarom zou iemand de werkelijkheid in een slecht perspectief zetten?. Hoe komen ze aan de cijfers. En vooral waarom dat nodig is om geld los te maken. Terwijl er in de bossen een Nederlands project is ter bescherming voor de chimpansees die duizenden euro's per week krijgen. (ik heb de Nederlanders ontmoet, met nieuwe jeeps komen ze 2 weken hier kijken/op vakantie,, schandalig als ik bedenk dat van 1000 euro 1000 mensen kunnen eten en drinken, makkelijk).

Door deze ontmoeting kan ik weer goed reflecteren op mijn verblijf hier. Hoe kan je eigenbelang (ervaring in mijn geval) combineren/verantwoordenverdienen met het belang van het land. Wat is in het belang van het land? Ik kom tot de conclusie dat ik mij er niet zo druk om moet maken. Mensen moeten doen wat ze willen en kunnen. Zolang ik maar mijn doel hier behaal. Zo veel mogelijk zien en ervaren. Hoe doen ze hier leven en kan ik daarvan iets toepassen in mijn leven. En natuurlijk de energie voorziening in Gabú. Die door de ervaring van Reinder en Queba volgens mij een van de beste missies is in het land, vergeleken met de opdrachten die westerlingen hier met hun doelstelling proberen te voldoen.

Ok weer genoeg afgegeven op goede bedoelingen (waarvan interplast toch wel een goed is).

Ik ben nu al weer een tijd in Gabú met een 3 daags verblijf in Bissau, Sabie Gabu. 'n Ka drumier driet by bissau (ik slaap slecht in bissau), En ben volop aan de gang. Maandag was Reinder hier. Hij had nieuwe diodes besteld in Nederland voor de generator voor het kantoor. Dinsdag zijn Queba en Reinder naar Bissau vertrokken en heb ik het rijk alleen. Wat mij een stuk beter afgaat dan voorheen. Ik spreek steeds beter creeolo en ken best wat mensen (meer nog kennen mij). Vermaak mij prima.

Vooral nu ik lekker druk ben, Ik werk mee met de arbeiders, de elektriciens, en elk uurtje dat er stroom is ben ik volop achter de PC modellen aan het maken van het netwerk van kortsluitberekeningen tot het uitzoeken van het type gas wat in de last scheiders word gebruikt, hoe wij een continue levering gaan garanderen via het mooie ringnetwerk enz.
Ook heb ik bericht gehad van school!
Ik ben erg tevreden met mijn begeleiders en kan aan de slag met mijn verslag, plan van aan pak.

Mijn dag indeling is heel apart, ik ben eigenlijk van 7:00 tot 2:00 aan het werk. Maar tussendoor eet ik om 14:00 uur en om 20:00 uur warm bij thenna en edu wat lekker rustig gaat, daartussen doe ik vaak even slapen. Soms is er om 5 uur internet in het hotel ( de verbinding is erg slecht de laatste tijd). En vanaf 20:00 heb ik stroom in het huis. Dus 2 keer eten 2 keer slapen en tussendoor afwisselend harde arbeid en theorie, heerlijk. Ben ook al redelijk gewend aan het geduld dat je hier nodig hebt, alles gaat langzaam niet omdat de mensen sloom zijn heb ik gemerkt, maar omdat het niet anders kan. Een weg vol gaten kan je niet snel bereiden met een vrachtwagen al helemaal niet als die oud is en de koppeling half werkt hij beladen met zand is. Dat zand is niet te koop dat moeten wij zelf uit het bos halen. Dus met 7 man afwisselend met 3 scheppen met 35 graden uit een gat zand opscheppen in de vrachtwagen, dat zand moet eerst gevonden worden want niet elk zand is bruikbaar Enz. Hetzelfde geld voor eten, schoonmaken zelfs theorie is moeilijk omdat er alleen s'avonds stroom is weinig internet en lang niet alle benodigde gegevens voor handen zijn.

Zo ben ik lekker bezig hier. Het klinkt misschien hopeloos vanwege de omstandigheden. Maar toch denk ik dat wij hier geschiedenis schrijven sneller dan in Nederland mogelijk is. Zeker weet ik dat dit project vele malen interessanter is op alle vlakken (ook voor mijn opleiding) dan een afstudeerproject bij een bedrijf in Nederland. Deze afgelopen maanden heb ik meer ervaring opgedaan in verschillende disciplines dan ik een jaar in Nederland zou kunnen.

Ik ga proberen een beeld te schetsen hoe men hier een huis bouwt,
Het begint allemaal met blokken, Met weinig cement en veel water word zand in een vorm gedaan en bij sommige fabrieken (12 man op een plek met water, zand en cement) aangeperst. De mal maakt 2 uitsparingen in de blok om materiaal te besparen. De blokken worden dan in de zon gedroogd. Het resultaat is een blok die je heel voorzichtig moet behandelen. De eerste die ik oppakte brak in 2e. Het is heel fragiel spul.
De blokken worden zeer precies geplaatst met lijnen en waterpassen. Precies omdat de waterpassen niet geijkt zijn en soms zelfs hervult. En de blokken zijn ong. 50X20X30. Met erg veel cement worden ze op elkaar gestapeld. De hoeveelheid cement is nodig omdat de blokken lang niet allemaal even groot zijn. Een voeg van 5cm is normaal 10 cm groot, ook tussen de blokken. Onze werknemers zijn erg bedreven in het maken van deze muren.
Als de muur staat word het bedekt met een mengsel van cement en rood zand. Een dikke laag wordt tegen de muur aangegooid en afgemeerd als stukadoren. Alleen hier is het van belang voor de stevigheid van de muur omdat de blokken zo slecht zijn. Het geheel wordt erg net afgewerkt, en blijft ong. 5 jaar staan. Vooral in het regenseizoen krijgen de muren het zwaar.

O.a aan deze muren zullen wij onze meters moeten gaan bevestigen.

Even over mijn fiets,, hij heeft nog geen 200Km gereden en begint nu toch egt uit elkaar te vallen. De trapas is dol, de banden lopen langzaam leeg, maar het grote probleem is dat het frame is verdraaid. Ik laat 2 sporen zeker 2 cm van elkaar achter mij als ik recht fiets. Het kost dan ook veel moeite om vooruit te komen. %&#*$ Chinese troep.
Laatst was er historie in Gabú. ( ik val van de ene in de andere geluk's treffer). Beneficia, s'lands beste voedbal team, al jaren #1, speelt uit tegen Gabú.
Het bijzondere is nog dat Gabú vanwege een corrupte trainer met zijn 2e team speelt, ofwel van de straat gehaalde mensen. In alle haast worden voedbal schoenen bij elkaar geraapt, Queba geeft zijn paar, als ze winnen mogen ze ze houden. Benefica word getraind door de trainer van het nationaale team en komt compleet met reserve spelers en een medici.
Gabú's medici bestaat uit een zak water en hama die normaal stenen tilt bij een fabriek. Alle belangrijke mensen uit Gabú zijn aanwezig en zitten op stoelen naast het veld.
Het stadion is een ommuurde zandvlakte.
Zelf de president van sport in Guinee is aanwezig. Hij verteld mij dat hij mee heeft gelopen in de airborn in Oosterbeek! Hopelijk zie ik heb er volgend jaar. Ook ik en Queba zitten naast het veld.
Wij hebben het na 15 min. Al zwaar met de zon en ik kan mij niet voorstellen hoe de spelers kunnen voedballen in de brandende zon. Maar Gabú heeft erg veel energie, zij weten donders goed dat dit hun kans is. En gaan er vol tegenaan.
Op een moment raakt een speler van Gabú geblesseerd en de stenendrager tilt hem van het veld samen met de medici van beneficia. Hij is helemaal uitgeput, dan zegt de stenendrager tegen hem,, je moet langer blijven liggen. Als je moe bent moet je gewoon blijven liggen! :P.
Het word een steeds gezelliger zooitje ongeregeld, bij de doelpunten rennen de mensen het veld op en wonder boven wonder eindigt het et 2-1 voor Gabú. Groot feest en Queba is zijn voedbal schoenen kwijt.

In middels is mijn auto gearriveerd! Hij was al een week in Dakar, maar de transport kosten zijn erg hoog. Queba heeft gezocht naar een goedkopere. Een man in Gabú bied zich aan, hij moet ook nog 2 vrachtwagens vanuit Dakar laten komen, zo kunnen we de escort kosten delen. Toch kost het bijna 800 euro! Auto's zijn erg duur in guinee, hier op de markt ong. 2-3 keer duurder dan in Nederland!
Nu staat de 4x4 6 cilinder, met een carrosserie eromheen (A), in Gabú bij de douane.
Ik krijg het idee, dat de grootste bureaucratie en corruptie zit in het invoeren van goederen. Ik word er na 1 dag al moe van. Bij de douane moeten ze een document opmaken, dat gaat dan naar een 'disperciant' (een invoering ambtenaar) Die bepaalt dan de waarde van de auto. Dat document gaat dan weer naar de douane. Die moet dan door 3 man worden ondertekend. Dan moet het document weer naar een disperciant die dan bepaalt hoeveel invoeringskosten er betaald moet worden. Die regelt dan ook een kenteken. Dan moet de auto verzekerd worden. En gekeurd.
Wel heb ik in de auto mogen kijken, de motor gestart en de spullen eruit gehaald. Blij als een klein kind heb ik alle spullen uitgepakt. Mijn kamer begint nu egt een kamer te worden, met foto's aan de muur en genoeg spullen om er een rommel van te maken.
Eigenlijk komt het er op neer, hoe meer je aan alle tussenschakels geeft (geld), hoe sneller en makkelijker het gaat. Queba regelt wel dat ik niet word opgelicht, maar zijn aanwezigheid geeft wel aan dat er geld is. Dus het gaat nog even duren voor ik egt kan rijden, ik hoop op donderdag, dus het zal ergens over 2 weken zijn.

Dan moeten wij ook meters verkopen. Want het is nu zover dat zowel de DG en de minister het niet meer kunnen rekken. Er is een officiële inventarisering gemaakt. (ik heb al een betere maar toch). De DG heeft nu een week gehad om een document erover op te maken. Hij is nu onbereikbaar. Maar maandag kunnen wij de minister weer bellen, die dan weer boos kan worden op de DG, en er een knoop moet worden doorgehakt.

Gister hebben ik en vooral Queba, een feest mede mogenlijk gemaakt voor een jongerenorganisatie die bewustheid onder de bevolkingprobeertte brengen, er zijn zelfs een paar die vertellen over hetmilieu. De groep van +/- 80 jongeren door het hele land, bestaat nu 8 jaar. Rede voor een feest met eten drinken en muziek, maar vooral veel dansen en sjansen. Ik vind het maar niets iedereen heeft eigenlijk wel een vriend/vriendin maar dat maaktblijkbaarniets uit. Doet mij te veel verlangen naar thuis. Als er eenmaal 4 meiden bij ons aan de (vip, ik, queba, de grondeigenaar en mussa) tafel zitten en er niet meer gedanst word. Besluit ik vroegtijdig af te druipen. hoop dat ik er niet op aangesproken word in de komende weken.

Het laatste nieuws is: Internet in Gabú!! 2-3 weken geleden hebben wij al betaalt voor internet. Maar tot 2 dagen geleden was er niets gebeurd. Dus heeft Orange, een van de grootste bedrijven van Guinee een goede oplossing verzorgt. Het nieuwste systeem, dat nog niet te koop is.
Het is een USB stick met een simkaart, en optioneel een miniSD kaart en antenne aansluiting. Via een G3 + verbinding met het mobile netwerk kunnen wij interneten. Het is wel erg traag, zoon 3 KB/sec. maar we hebben internet, met een sim kaart zonder limiet. Foto's moet ik verkleinen om te kunnen uploaden maar E-mailen is goed mogelijk. Eindelijk :D

Groet Janneman. (ook van, het huishouden, edu thenna saadjo schoonmaakster, wacht, mussa, mamadu (3x) carlos (2x) achterbuurvrouw, mensen die vaak bij de zaak naast ons hangen, radio personeel en hangers, verkoper van de winkel op de hoek, familie van queba, do van de bar, jongeren van verschillende groeperingen als anti aids, werving voor scholing, personeel electro solar, natuurlijk Reinder en Queba, gezin van reinder, awa, tiny, stevan, sofie, peroneel stenax carlitos, sadju, nestor, en iedereen die mij wel kent maar ik nu vergeet :P)

PS: hint, mijn foto ruimte is op :O, er staan weer foto's van Guinee in de startblokken ;)

Bon nove anu 2010

Er zit schot in de zaak!

Maar allereerst iedereen een goed en gezond 2010 gewenst!

Oud en nieuw heb ik op een Nederlandse manier gevierd. Via een live webcam verbinding met Nederland en BVN via TV sateliet. Samen met familie en vriendin en de oudejaarsconference op de achtergrond, telde ik mee af.
Dus een uur eerder dan hier in Guinee 2010 begon, had ik mijn feestje. Gaf een goed gevoel.

Ik ben sinds oud en nieuw in Bissau. Het plan was om een paar dagen later weer naar Gabú te vertrekken maar ik ben nog steeds in Bissau. Door meerdere omstandigheden, waaronder mijn verblijfsvergunning en de sleutels waar ik het de vorige keer over heb gehad. Ook is de vrouw van Quebas neef plots overleden (veel mensen overlijden hier heel plotseling). Natuurlijk heeft dat voorrang. Kan ik mij goed voorstellen.
Ook omdat ik veel denk aan mijn vader die hier ook heeft gewerkt (wat werken in Guinee inhoud).
Gister heb ik ene Steven ontmoet. Een Nederlander die hier voor 10 dagen in Guinee is omdat hij een huis gaat bouwen, voor weer iemand anders. Maar goed hij heeft mijn vader in Guinee ontmoet, in Buba. Ook kent hij Johan, die hier ook een aantal keer is geweest. Ik praat zo lang mogelijk over wat hij weet van mijn vader. Maar we hebben het ook over mijn verblijf en het zijne tijden geleden. Een leuke ontmoeting, voelt erg vertrouwd.

Deze week in Bissau heb ik weer weinig uitgevoerd, zoals dat gaat hier in Bissau. Mede daarom zit ik liever in Gabú. Zondag heb ik de auto van Reinder geleend en ben samen met Tiny een bezoekje gebracht aan Queba en zijn gezin een goede reis gewenst. Daarna ben ik met Tiny gaan zwemmen. Ik had er erg zin in. Lekker baantjes trekken of een beetje lol maken. Lekker vrij in het water. Van Tiny heb ik begrepen dat ze mij naar het grootste zwembad van Bissau loodst. Voor 3000 CFA krijg ik een handdoek en mag ik zwemmen.

Dus ik parkeer de wagen, loop om de hoek van het hotel (zwembad van een hotel), en... een pierebadje, een met schimmel betegelde badkuip van hooguit 10 bij 4 die op zijn diepst 1 meter 40 is. Geen of te weinig chloor. En vieze oude omkleedhokken zonder deur of zo. Mijn wil om te wemmen valt in het water. Maar doe toch een aantal baantjes omdat ik er toch heen ben gereden. Voor veel te veel geld (1500CFA) koop ik een biertje en trakteer Tiny die niet zwemt.

De rest van de week zit ik voornamelijk bij Reinder en werk aan een boekhoudsysteem via de prepaid software. En werk aan de cursus zendamateur, om in Nederland mijn zendvergunning te kunnen gaan halen. Erg leuke cursus omdat het goed aansluit op de wisselstroomtheorie die ik op school heb genoten.

Ook had Reinder problemen met de computers die hij had gekocht en van zijn bedrijf. Hij heeft een tijdje geleden iemand aangenomen om zijn computers te onderhouden. Al snel had ik door dat zijn kunde ophoud bij het aansluiten van een nieuwe harde schijf en het doen van een schijf defragmentatie. Maar Reinder legde zijn vertrouwen in zijn handen. Dus ik bemoeide mij er niet meer mee. Eerder heb ik Reinder geadviseerd over de computers en Windows erop gezet. Toen ze net hier waren. Maar Mr. Emanie, een Amerikaan die al lang in Guinee is weet alles beter dan ik. Een week later is er nog weinig gemaakt, wel veel gedaan! Maar niets verder gekomen. Ik moet steeds met lede ogen aankijken hoe de ene na de andere gratis virus scanner op de computer word gedownload, ook anti malware, anti worms, anti trojans, anti anti is volgens Emanie erg belangrijk. Dat de scans de gevonden virussen niet verwijderen, de computer hopeloos langzaam maken en maar 60 dagen actief zijn maakt blijkbaar niet uit :P. Maar goed, de beste man doet zijn best. En ik weet dat hij vroeg of laat er achter komt dat het niet werkt, dus ik wacht rustig af. En een paar dagen geleden was het zover, tot 12 uur ‘s avonds zijn Reinder en Emani in huis bezig met 2 computers. Op een gegeven moment verlaat Emani het huis. En Reinder begin in te zien dat het een eindeloze tunnel is. Hij heeft er op zijn Nederlands de pe over in.
Ik kijk het aan, hij heeft mij immers buiten spel gezet wat de computers betreft. Maar de volgende ochtend kan ik mij niet inhouden en zet Windows opnieuw op de 2 aanwezige computers, bel Reinder op en zeg hem dat hij gewoon een virusscanner moet kopen, omdat in dit land meer virussen dan computers zijn en dat virusscanners gewoon geld kosten, omdat het een product is net als de stroom die hij verkoopt. Na de 2 computers wil hij alle computers op die manier installeren. Wat zijn ze snel, en dat heb je binnen 1 dag gedaan, ik ben content met de situatie zegt Reinder tevreden.

Dus zo heb ik de afgelopen week een beetje in en om Rijnders huis gehangen.
Tot vandaag.

Ik besluit na het ontbijt Queba te bellen. Heb hem al een tijdje niet gesproken en van Reinder gehoord dat hij de minister had gesproken.

Nog voordat ik hem kan condoleren vraagt hij mij om over 3 minuten klaar te staan. Tuurlijk zeg ik met mijn slaperige kop. En 3 minuten Later zit ik bij hem in de auto onderweg naar, weet het niet. Maar alles beter dan binnen zitten niets doen. Onderweg word hij gebeld, wel vaker dan eens, maar een van die telefoontjes maakt dat hij de auto midden op de weg keert en gas bij geeft. De DG van energie heeft gebeld. Hij heeft een brief klaarliggen voor ons. Dus wij gaan hem meteen persoonlijk ophalen. Bij de overhandiging verklaart hij mondeling dat hij het niet eens is met de gang van zaken maar de opdracht van de minister zal gaan uitvoeren. Maar voegt hij er ondermonds aan toe, waar betalen wij het van. Ik weet dat de overheid zijn werknemers niet betaald. Al 2 jaar krijgen ambtenaren geen loon. Dus moeten zij het hebben van omkopingen e.d. De minister heeft zelfs geen beltegoed! De DG doelt op een bijdrage van ons maar Queba gaat er niet op in. Verstandig want hij weet dat met de urgentie brief die de minister aan de DG heeft geschreven geld los kan maken bij het ministerie van Financiën. Als wij de reis naar Gabú, onderhoud en zakgeld zouden betalen voor de DG en 2 van zijn werknemers, zouden wij morgen de sleutels hebben. Nu gaat het waarschijnlijk tot maandag duren. Maar de sleutels komen er want de DG voelt nu de druk van de minister.
Het is moeilijk om over deze zaken te schrijven via dit medium. Maar dit is globaal de stand van zaken.

Ik zal zaterdag (waarschijnlijk) weer naar Gabú gaan.
Dan kunnen wij alvast voorbereidingen treffen om onze eerdere voorbereidingen in werking te zetten zodra de sleutels in onze handen zijn. Dan zouden we binnen 10 dagen al stroom kunnen leveren door alle gedane voorbereidingen.

Ik ben erg benieuwd wanneer de generator start. Omdat ik tot nu toe nog geen afspraak op tijd heeft plaatsgevonden. Behalve dan tussen Nederlanders, dat gaat nog wel. Maar iedereen en alles werkt hier per dag. Van de markt, waar je een stukje tomaat kan kopen, (omdat de mensen niet met geld om kunnen gaan: 1 tomaat in de 2 dagen is goedkoper dan 1 halve per dag) tot de minister die alles ter plekke regelt en er de volgende dag niet meer over na denkt.

Maar toch, in Nederland zijn veel regels, daardoor duurt alles lang en zijn er veel irritaties. Hier zijn er weinig regels daarom duurt het lang en zijn er veel irritaties. Welke van de twee beter is ben ik al wel over uit, maar dat komt waarschijnlijk doordat ik er ben opgegroeid. En de luxe gewend ben.
Maar bijvoorbeeld mijn school heeft (net als bij de sleutels) door omstandigheden nog steeds geen begeleiding weten te regelen voor mijn afstuderen.
Ik snap heel goed dat er veel verschillende belangen zijn, en dat niemand er wat aan kan doen. Maar het verbaast mij dat deze totaal verschillende manieren van bureaucratische aanpak, zo gelijke uitkomsten hebben.

Ik begin wel te merken dat ik meer en meer gewend begin te raken aan Guinee-Bissau. Een auto die zowat uit elkaar valt terwijl er gewoon nog een grote zak met goederen op het dak wordt gesmeten en er 8 mensen in zitten te wachten om met 100 km/h met een slag in het wiel en een krom chassis naar een volgende stad te rijden. Of een berg met afval dat ligt te smeulen omdat het 5 dagen geleden is aangestoken nadat er een feest is geweest en alles gewoon over het balkon op straat is gesmeten naast een ziekenhuis, waardoor ik mij niet kan voorstellen dat ze met die stank les kunnen volgen. De rook zweeft ook gewoon in het gebouw. Het valt mij nauwelijks meer op, eerder zal ik kijken naar een winkel die ik nog niet had gezien en wat je er kan kopen. Pas nu ik eraan denk zie ik weer hoe groot het contrast met Nederland is. En dat gaat ook weer heel moeilijk worden als ik terug kom,

Maar voor nu vind ik het goed, even Guinee eigen te worden.

Mijn vader had niets voor niets iets met dit soort landen.

Jan is technisch directeur theorie Electro Solar

De afgelopen dagen heb ik weer heel wat meegemaakt.
Van kerst is hier weinig te merken. Geen versieringen, geen kerstboom, en in de verste verte geen sneeuw. Ik heb begrepen dat het in Nederland flink gesneeuwd heeft, geniet ervan. Want ook al lijkt het lekker, elke dag heet is geen pretje, en dan is het hier nog winter.
Ik heb verschillende keren geprobeerd uit te leggen dat het zo koud is dat je handschoenen aan moet, en water op straat veranderd in ijs. Ze snappen het wel, maar begrijpen het niet. Zelfs met Quebas hulp krijgen wij alleen een pffiiieeeww. (dit land is erg verbaal ingesteld en er wordt veel duidelijk gemaakt met geluidjes en lichaamstaal.).

Toch Vonden we dat kerst gevierd moet worden. Guinee kent veel moslims en weinig christenen. Toch, net als Nederland, word elke gelegenheid voor een feestje aangegrepen. Wij schakelen 'Do' (Dominique) in. Hij heeft een bar in de straat. Iedere man die wil drinken en eten legt 10000 CFA in. Daarvan koopt Do een varken en een krat Portugese wijn. Wij drinken van zijn bar voorraad Cristal en frisdrank, vooral maza.
Doordat Mussa AKA 'Binky' mij nu al 5 keer een TL lamp heeft zien aansluiten en het al eens onder begeleiding heeft gedaan, besluit ik dat hij nu zelf een TL in de tuin mag aansluiten. Hij is erg trots en gaat wat te snel te werk. Hangt de armatuur al op voor hij heeft besloten waar de stroom vandaan moet komen. Maar daar komt hij zelf achter en is teleurgesteld dat hij helemaal een ladder moet gaan halen om bij de dichtstbijzijnde kabel te kunnen komen. Maar gaat goed te werk, maakt een degelijke verbinding en isoleert de gemaakte verbinding zonder mijn aanwijzing. Hij maakt geen volgorde fout, eerst de aansluiting in het armatuur, dan het armatuur dichtmaken, starter erin, lamp erin, waarbij ik moet helpen omdat de Chinese armatuur erg gammel is, en hij nog wel te snel wil werken. Maar als hij de stroom op de kabel hersteld... is er licht! Bon trabaju Mussa.
De muziek installatie staat in de tuin net als onze 4 nieuwe tafels. Extra stoelen zijn nodig en komen vanuit de bar. De hele avond eten wij varken en drinken. Rond 2 uur ‘s nachts betrap ik zelfs Edu op een dansje? Queba is erg moe en vraagt mij het gastheerschap over te nemen, en niemand te zeggen dat hij is gaan slapen. Ik vind het een eer, maar kan het met mijn weinige Creools niet aan. En rond 4 uur als alleen nog de volhouders proberen wakker te blijven. Zeg ik tegen Edu, 'justa? Drumir'. Hij begrijpt mijn boodschap en ik zet de muziek zacht en iedereen vertrekt. Dan kom ik er pas achter dat ik dus alleen moet opruimen. Gelukkig is Sulimanie, de wacht niet te beroert om mij te helpen. Thenna en Awa, ruimen het eten op. Een geslaagde avond :D.

1e kerstdag doe ik rustig aan en ‘s avonds is er een optreden van Guineese playback held Saad junior, waar ik weer de techniek doe. Heb het onderhand redelijk gehad met die audio installatie en maak mij dan ook niet meer druk. Niet over de veel te lange en te dunne kabel, niet over de verbinding met de stekker en niet over de asymetrische belasting van de generator. Het is niet anders. De gloeilampen dimmen op het ritme van de bas door de spanningsval over de lange kabel wat wel wat heeft. En dat het volume niet eens op de helft kan, betekend dat ik thuis vrij ben van geluid... elk nadeelheeft een voordeel.

2e kerstdag valt samen met moslim Nieuwjaar. Dus die dag kijk ik ‘s avonds een film over de profeet Mohamet bij de Banjaikunda. De boodschap, vertaalt de Nederlandse ondertiteling. Een erg informatieve film. Mohammet is een verhongerde half dronken schaapherder die gelijkheid tussen man en vrouw predikt! Queba verteld mij dat ik gepolariseerd ben (zoals dat in Nederland heet tegenwoordig) doordat het verschil tussen geloof en tribalisme door elkaar word gehaald. In Afghanistan zijn het vooral de stammen die uitmaken dat vrouwen niet mogen stemmen. Toch snap ik niet helemaal waarom ook bij de Banjaikunda de vrouwen apart zitten van de mannen.
Ik zit recht voor de muur waarop geprojecteerd word naast Queba en zijn vrouw. Een hele eer als ik zie dat dan pas Edu Mamadu (belangrijke mandinga's) en aan de andere kant de moeder van Queba zitten. De rest nog verder of achter ons. Ik ben, op Queba na dus, de belangrijkste (mandinga) in de banjaikunda (grootste mandinga nederzetting in Gabú,Banjai is belangrijke mandinga naam.

De volgende dag ga ik naar de igresia (kerk) om een katholieke mis bij te wonen. Ik ben meer dan welkom, ook al ben ik er tot dan toe nog niet geweest, ik heb zelfs veel in moslim outfit gelopen de afgelopen dagen. Maar het maakt niets uit en er word een plekje voor mij gemaakt. Erg warm en een mooie bijeenkomst. De pastor stopt later zelfs als hij naar huis rijdt. Hij stapt uit en geeft mij een hand! Hij zegt dat hij mij heeft gezien en vraagt welke talen ik spreek. Dan rijdt hij verder. Ik heb een drang om hem te benaderen waarom weet ik niet.

2e kerstdag, blijkt een belangrijke te zijn. Niet door de traditie zoals ik hem gewend ben, noch het moslim Nieuwjaar. Maar een goed gesprek met Queba heeft grote gevolgen.

‘s Middags nemen wij polshoogte bij het hoofdtransformatorhuis, waar een muur omheen gebouwd wordt. Ook laten wij een gat graven waar een put in gemaakt word van stenen. Dit voor lekkende olie en diesel. Wij worden een van de eerste die aan het milieu gaan denken in Guinee,,
Daar belt Queba Reinder op. Om de voordgang te melden en even te kletsen over hoe het in bissau staat met de schulden en bureaucratie. Reinder maakt zich zorgen om het geld, op de manier waarop het nu gaat duurt het nog even voordat wij kunnen beginnen. Ik laat doorschemeren dat ik misschien kan bijspringen. Dan breekt een gesprek los.

Queba had net als ik, in gedachten dat ik een essentieel onderdeel ben van Electro Solar. Oftewel zonder mij zou Electro Solar het veel moeilijker hebben. Nu al.

Ik krijg van Queba de waardering waar ik in mijn vorige verhaal over spreek. Niet in woorden maar in een voorstel.

Of ik onderdeel wil worden van Electro Solar! Een volwaardig partner. Ik had hier al over nagedacht. Het spookte al een tijd door mijn hoofd, omdat ik merk dat Electro Solar zonder mij tegen een aantal grote struikelblokken aan zou lopen.

Toeval of niet. Queba komt met een constructie die ik 3 weken geleden al op papier heb gezet in mijn dagboek.

Ik word theoretisch directeur van Electro Solar. (Reinder is praktisch, en Queba algemeen/PR). Ook na mijn periode hier in Guinee. In Nederland zal ik op zoek gaan naar partners, fondsen, e.d. Ook zal ik onderdelen inkopen en verschepen. En voor theoretische ondersteuning beschikbaar zijn. En ik kom graag als ik school heb afgerond eens terug. Duidelijk is dat ik niet in Guinee blijf!

Ik stap in met het geld dat nu nodig is om het bedrijf de eerste omzet te laten maken, 2.000.000 CFA (€3000). Dit zal van de eerste winst meteen terug betaald worden nog voor de andere investeringen.

1000000 voor het afbetalen van leningen. 100000 voor het starten van de generator. (schoonmaken kabels, personeel, kantoor)
Ik krijg daarvoor voorlopig 10% van Electro Solar.
Omdat 10% nu ongeveer 5000 euro waard is(50000 euro aan investeringen tot nu). De exacte waarde gaan wij nu inventariseren, mis ik €2000 op mijn instap. Deze €2000 zal worden ingehouden van mijn dividend.
Dat is de waardering voor mijn werk waar ik zo op hoopte; als Queba en Reinder elkaar niet hadden gevonden, en beide hun expertise niet hadden was Electro Solar nooit geweest. Zonder mij had Electro Solar het moeilijker.
Over de details gaan wij nu verder praten, de documenten opmaken e.d.

Maar er is een soort gentlemen's agreement. Die hier erg belangrijk is, zoniet belangrijker dan de handtekeningen.

Er valt hiermee een last van mijn schouders, en loop nu met meer vertrouwen door de straten. Ik merk het door de reactie van de mensen. Ik ben niet meer een onwennige techneut. Ik ben Jan.

Ik vind het een dubbel gevoel. Aan de ene kant is het een grote verantwoordelijkheid, dat het mij ook nog eens achtervolgt in Nederland. Aan de andere kant is het een prachtige uitdaging waar er niet veel van zijn in de wereld.

Een update van de gang van zaken rondom Electro Solar:

De transformatorhuisjes zijn klaar, bomen, struiken, afval, is opgeruimd. Het hoofd transformatorhuis (Substasiau Central) heeft een muur gekregen en een put.
Een generator 175 kVA staat in Gabú klaar. Een 380 kVA staat klaar in Bissau. 175 nieuw, 380 heeft 6000 uur gehad. En er zijn veel filters binnen gekomen vanuit Nederland.
Ook zijn de eerste 500 prepaid kWh meters, kaartlezer, kaarten, hoesjes en computer in Bissau.
Het kantoor heeft 2 bureaus en 4 stoelen en nog wat nieuw meubilair. (dat zijn de dingen die Queba regelt. Nieuw meubilair laat zien dat wij geen prutsers zijn).
Personeel is aangesteld en contracten liggen klaar.

Het plan is om eerst de 175 kVA generator bij een van de onder transformatorhuisjes direct aan te sluiten (Rijnders werk) op het laagspanning net. Dat gedeelte van het net zal eerst vrij gemaakt worden van takken en kabels. Omdat het moeilijk uitlegen is aan de mensen dat die kabels wegmoeten, willen wij dit snel doen, zodat na het weghalen van de kabels maximaal 10 dagen later de mensen een aansluiting kunnen kopen. Qeuba's gebied.

Het probleem is dat wij de sleutels van de transformatorhuisjes nog niet hebben. Wij mogen ze gebruiken voor 4 jaar. Daarvoor zijn de contracten al getekend. Maar dan hebben wij sleutels nodig. Wij hebben het eerst bij de DG (directeur generaal ministerie van energie) gemeld. Hij vroeg ons een brief te schrijven. Gedaan en afgeleverd. DG wilde de brief niet ontvangen, deze moet van hem naar de minister. Doen wij. Horen niets terug. Wij gaan naar de Secretaris generaal. Hij koppelt het terug aan de DG, maar die twee hebben een moeilijke relatie komen wij te weten. Dan gaan wij direct naar de Minister. Na twee keer proberen, komt Queba hem tegen bij een voetbal wedstrijd waar hij het bedrijf waar hij naast Electro Solar voor werkt vertegenwoordigt (hoofd sponsor nationaal team).

Queba spreekt hem en de volgende dag krijgen wij bericht van hem. Hij zou onze brief nooit hebben ontvangen. Of wij een nieuwe willen maken. Dit doen wij en leveren hem persoonlijk af, maar hij is er niet, ondanks dat wij een afspraak hadden. Toen is hij naar het buitenland gegaan en is 3 dagen geleden teruggekomen. Wij hebben hem vaak proberen te bellen maar is niet gelukt tot hij zelf belde over een andere zaak. Toch spreek Queba hem er op aan, en hij belooft de volgende dag terug te bellen maar doet dat niet. Dus gaan wij weer naar hem toe morgen. De hoop is dat het deze of volgende week rond komt.

Queba is constant bezig met het op de hoogte houden van de bevolking, zodat wij die aan onze zijde houden. Zodat zij weten dat het niet aan ons ligt dat het werk nu redelijk stil ligt.

Ik ben al een paar keer mee geweest naar belangrijke mensen, meestal is er in een wijk een huis wat een centraal punt is. Daar is meestal een klein groepje mensen dat de wijk als het waren vertegenwoordigd, in ieder geval iedereen spreekt. Maar ook mensen als de gouverneur, die gisteravond nog op bezoek kwam. Ik heb met hem en Queba gegeten en even over de gang van zaken gehad, maar voornamelijk over voetbal gepraat. Zo weet Queba de hearts & minds, zoals ze het in Afghanistan zo mooi verwoord, van de mensen te winnen.

In middels zijn wij bij de minister geweest.

‘s Ochtends vroeg vertrekken Queba en ik in een voor het land veel te luxe Audi A6 naar Bissau.

Daar ontmoeten wij Reinder, overleggen de laatste ontwikkelingen. We proberen nog eens de minister direct te spreken, en als een wonder lukt dat! Dus gaan we samen snel naar het ministerie. De minister zei onderweg te zijn.

Na 3 uur wachten!, is er nog geen minister. En Queba is ziek, dus wij vertrekken. Ik ga met Reinder mee, omdat ik bij Reinder slaap en Queba nodig moet uitrusten. Daar komt weinig van want na een uur worden wij gebeld dat de minister aanwezig is. Als wij terug komen moeten wij weer een uur wachten voor wij de minister te spreken krijgen.

Een erg hyperactieve man ontvangt ons en vraagt meteen door te gaan naar het onderwerp. Wij leggen het opnieuw uit. Dat wij bezig zijn maar niet verder kunnen door de sleutels en dat ik daarom al weken niets kan doen. Word een beetje aangedikt met dat ik hier speciaal daarvoor ben en al 4 weken stil zit. Daarop zegt hij; ik regel wel een vriendin voor je, pff moet ik op mijn voorhoofd schrijven dat ik een betere heb dan hier in het land te vinden is?
En hij verteld ons dat de staatssecretaris ons probleem is en hij zal, als wij weer een brief schrijven, hem opdracht geven onmiddellijk de sleutels over te dragen.
Naar verwachting wordt het na oud/nieuw dat wij er weer wat van horen. Maar er is vlot in de zaak.

Ik heb aangedrongen om van mijn inleggeld ook meteen Internet te kopen voor in Gabú. Hoe snel dit gaat en wanneer ik echt kan internetten in het huis is onzeker, maar ik houd jullie op de hoogte.

Groet Jan, technisch directeur theorie en Nederlandse betrekkingen Electro Solar.

Spectaclu Clubo Gabú + Rappas Banjai

Na 2 dagen rust kan ik met een frisse blik berichten over 3 drukke dagen hier in Gabú, Guinee-bissau.

Na het arriveren van Queba met vrouw en kinderen uit Nederland in Gabú is er opeens erg veel leven in huis. Niet alleen de kinderen van Queba, (4jarige junior Queba, en een 10 maanden oude baby), ook zijn er vriendjes, familie, kennissen, huishouders, kennisenvankennisen enz. in en om huis.

Eten doen we nu uit een grote kom. Nog wel met lepels. De kommen worden verdeeld onder de aanwezigen naar gevoel. De werksters bij elkaar, De kinderen bij elkaar, aanhang bij elkaar enz. meestal ook na elkaar. Ook al is er na 2 uur constant eten aanwezig.

2 dagen later arriveert een buslading aan goederen met voornamelijk audio apparatuur.
Set 1W/m 800 W RMS 4 Ohm boxen, set 250 W 8 Ohm boxen. Versterker 1200 W 4 Ohm. Versterker 400 W 8 Ohm. Mengpaneel met 8 ingangen en 2 uitgangen, 2 microfoon ingangen. Een dubbele cd speler met que en fade. 4 RGB LED lampen met 120 led's! Mengpaneel om de lampen te regelen. Een losse set 100 W 8 Ohm boxen met eigen losse versterker/equalizer. Beamer 1200 Lumen (Van NI!).

Een hele berg met leuk speelgoed dus :P
Als kleine kinderen pakken wij dan ook het spul uit. De rest van de mensen helpen meer dan graag een handje. En binnen no-time is alles opgesteld en aangesloten.

Een medewerker van de nationale radio in Gabú 'Lorenzo' blijkt behendig met audio. En hij komt dan ook achter het mengpaneel te staan. Queba houd overzicht en kiest muziek en geniet vooral. Ik regel alles van voor naar achter, welke kabel waar enz. Ik krijg die avond al in de gaten wat ik aan wie kan overlaten en wat ik zonder aanwijzingen kan laten gebeuren.
Ik heb binky uitgelegd hoe hij met kroonsteen een degelijke verbinding kan maken. En dat het met stroom niet uitmaakt wat plus en min is terwijl dat voor audio signalen wel uitmaakt. Hij mag dan als enige mijn kniptang (el cut) en schroevendraaier (schabie de estela) gebruiken.
Lorenzo weet na de avond welke kabel naar welke box moet. Maar dat ze beter niet langs voedingskabels gelegd kunnen worden wil die niet snappen. En zo testen wij die avond de installatie.

Door het grote vermogen (meer dan de lokale discotheek) trekken wij heel wat plubliek. Ik vind het vooral belangrijk dat het mooi klinkt zonder een 50 Hz brom, zonder echo, met mooie hoge en lage tonen.

Ik wist dat de zoon van Queba gedoopt zou worden, en dat hij bevriend is met Nino Galissa (you tube tip). Maar dat Nino naar Gabú zou komen wist ik nog niet net zo min wist ik dat ik de volgende dag al vroeg de regie heb.

Vroeg word de hele installatie ex. de verlichting op de vrachtwagen gehesen. De jongens zijn zo enthousiast dat ik ze eerst gewoon hun gang laat gaan. Al snel komen ze er zelf achter dat het ze niet lukt. Zelfs techneut van de nationale radio krijgt het niet voor elkaar om de installatie te laten werken :P. dus Jan to the action. Eerst vraag ik om alle kabels weg te werken langs de vrachtwagen. Tot dan liep iedereen er gewoon overheen. Dan alles goed vast zetten, ik ken de wegen hier inmiddels, die zijn slecht. Dan pas help ik met het starten van de generator set.
Omdat de generator niet genoeg capaciteit heeft om de aanloopstroom van de condensatoren in de versterkers te leveren moet ik helaas de versterkers eerst aanzetten dan 3 keer de automaat van de generator omzetten, voor die blijft zitten op 'on'. Ik zeg duidelijk tegen Lorenzo 'volume medio' omdat de generator vol vermogen niet trekt. Onderweg valt de generator automaat toch 2 keer af omdat hij het volume toch harder zet. Eerst het volume van een andere CD. Nou lorenzo, cd is cd, volume medio. Daarna de microfoon, pfff heb niet eens zin om mijn beste Creools te voorschijn te halen,, 'Lorenzo volume medio!!'.

Toch een prachtige rit! Door een Afrikaanse stad, over heel slechte zandwegen, met zeker 0.7 W/M audio vermogen in de rug. Met tientallen voornamelijk kinderen erachteraan, zon op de bol. Ik geniet.

Na een uur dezelfde reclame te hebben gehoord en ik denk dat Lorenzo de boodschap heeft begrepen. En iedereen netjes overal van af blijft. Stap ik af om naar Casa Elektro Solar te gaan om te vragen waar die reclame voor is.

Het blijkt dat wij een concert gaan geven. Althans Nino Galissa gaat optreden. Queba is gastheer en organisator en ik mag weer de techniek doen. Althans dat word niet gezegd maar dat is gewoon zo. Omdat niemand anders het doet.
Dus als de vrachtwagen terug is word alles in de 'Clubbo Gabú' geplaatst, soort buurthuis met filmzaal en buitenplein. Erg oud en de projector is een uit de sovjetoorlog gekregen film projector waar 11 films voor zijn. Er is ook een TV en de Nationale radio levert TV over een veel te lange coaxkabel. Waar voornamelijk Voetbal op word gekeken.
Met hulp van iedereen worden alle verlengkabels (van degelijke kwaliteit) uit de stad bij elkaar gelegd. 7 welgeteld. (de Chinezen leveren verdeelkabels die te koop zijn, ze bestaan uit 0.5 mm2 5 meter voedingskabel met 0.25 mm2 kabel inde behuizing en 8 stopcontacten).
Ik sta erop dat wij 2 fasen van de generator gebruiken voor de audio en 1 voor de verlichting. Ook al word het dan moeilijk met de kabels die wij hebben, tot irritatie van anderen. Vanwege het extra werk. Nino komt aan met 3 andere zangers 1 kora speler (die hij zelf ook bespeeld) een toetsenist/techneut, een jambe speler, een bassist elektrisch gitarist, en de Guineese Michael Jackson 'Saad Junior' is van de partij. Dus een hoop extra voedingen, microfoons en zelfs een extra mengpaneel met maarliefst 24 ingangen.
Er liggen al kabels voor de gloeilampen, daarvandaan is een 0.75 mm2 kabel aangesloten (isolatie weggekapt en omheen gedraaid). Iedereen wil van die kabel doorverdelen naar de installatie, en op 1 fase van de generator aansluiten. Ik moet Queba erbij halen om ze op andere gedachten te brengen. En hij voegt er aan toe, Es technichen Bin Hollande, muto escola, muto trabaju. Luisteren dus!!!
Bij het soundchecken begeeft na een half uur een van de verlengkabels het. Ik kort hem in van 5 tot 0.5 meter. En maak de verbinding in de behuizing zonder soldeerbout. Er gaat 1 stekker aansluiting verloren maar hij werkt weer. En blijft (Door de lengte) werken.
Als het donker wordt blijkt dat er onvoldoende verlichting is. Dus ik klim gammele palen in. Eerst met een nog gammelere ladder die ik later links laat liggen, vertrouw mijn klimkunsten meer dan die ladder. En hang zo 3 extra 60 W Chinese peertjes op. In nog chineesere fittingen waar ik er al zeker 10 van heb vervangen deze weken. Omdat ze soms wel 12 Ohm weerstand hebben op de een of ander manier. En worden ook erg warm van de 60 W. lampen.( Er is maar 1 kraam op de markt die lampen en fittingen verkoopt, ook maar 1 soort.).

Als een wonder valt maar 2 keer het vermogen weg, door, hoe kan het ook anders, het volume. Pfff.

Toch kijkt iedereen mij eropaan. Omdat ik naar de generator ren als het vermogen wegvalt.

Niet dat iemand er iets van zegt omdat ze waarschijnlijk ook weten dat het zonder mij niet mogelijk was geweest, althans dat houd ik mijzelf voor.

Vind het jammer dat door de boxen iedereen word bedankt. Uiteraard Queba (zeer verdient!!) meerdere malen, de artiesten, de clubbo, de gouverneur, de aanwezige mensen, zelfs Lorenzo. Maar Jan, thechnico bin hollande zelfs 'branko' word niet genoemd. Heb ik het wel beetje moeilijk mee. Maargoed dat is mijn vak, ondergewaardeerd.

Het optreden is wel een super ervaring, Heel anders dan zelfs Nino gewend is. Het is gebruikelijk dat je tijdens een optreden geld aan de artiest geeft ook al gaat het dan om 100-400 CFA. Ook wordt er veel gedanst. Links van het podium is een rij met genodigden, waaronder de gouverneur, Nichong, Queba en vrouw enz. De rest heeft 1000 CFA betaald om binnen te komen. Gedronken word er niet, zelfs geen fris. Aleen wij hebben gezorgd voor een koelbox vol Strella :P. (er zijn 2 soorten bier, blik strella 300-500 CFA, fles cristal 500 CFA). (net als roken, drinken mensen niet in het openbaar alleen in klein gezelschap, wel iedereen rookt en drinkt).

Het optreden gaat door tot ongeveer 2 uur ‘s nachts en dan moeten wij ook nog opruimen wat gelukkig snel is gedaan met zoveel helpende handen.

De volgende ochtend is het 6 uur als ik wakker word van een kabaal. We vertrekken naar Djarga central Banjaikunda. Een soort nederzetting van banjai mandinga's een grote stam hier. Zo'n 3 grote huizen in een ring gebouwd met een mooie binnenplaats met put en hut.
We beginnen met het installeren van de installatie als de mandinga vrouwen eten maken. Verlichting heb ik de vorige dag al opgehangen (tussen de vrachtwagen en optreden in). Er wordt een VIP ruimte gemaakt achter een van de huizen waar gedronken en gerookt kan worden. Met het uur wordt het drukker. Zo'n beetje alle belangrijke mandinga's zijn aanwezig. Net als vrienden van de familie. Iedereen ziet er opperbest uit in heel mooie gewaden en onmogelijke hoofddoeken. Die hier niet gewoon op het hoofd liggen maar er heel apart ingekopt en gedraaid zijn. Wij zijn moe van de vorige dag. Maar dat maakt niets uit. Er heerst een hele ongedwongen sfeer en er wordt spontaan gedanst en muziek gemaakt, gebeden en gegeten. Iedereen hangt wat luistert, loopt en praat. Heerlijk ontspannen. Allen Queba rent van hot naar her om alles te regelen. Ook hij heeft maximaal 3 uur slaap gehad. Een harde werker naar mijn hart. Dat is ook een reden dat wij het goed kunnen vinden met elkaar.
De rappas zelf (doping van baby) is al vroeg, rond 10 uur. Daarna volgt eten optreden eten, dansen, eten, zitten, praten, eten, dansen, eten, praten enz. Ik heb ‘s middags de luxe (als er alleen cd's worden gedraaid en de kans op uitval klein is en ik Erdu heb uitgelegd hoe opnieuw op te starten) om even een uur thuis op bed te liggen.
Als ik terug kom is iedereen moe, En ik ook nog wel. Als Lorenz dan bijdehand doet tegen mij over een kabel. Vind ik het genoeg. Blijf rustig maar vraag Queba om hem aan te spreken. Wij zijn allen zo moe dat dat een scene veroorzaakt. Met als uitkomt dat het duidelijk is dat ik de regie heb, en lorenz en ik samen moeten werken. Ik verbaas me over hoe Edu zijn best doet om niet in slaap te vallen, niet om beleefd te zijn. Maar ik heb het gevoel dat hij alles wil meemaken, hij helpt zelf nog opruimen. Queba is ‘s middags zijn stem al kwijt maar blijft doorgaan.
Er zijn 4 essentiële onderdelen in de afgelopen dagen op Gabú met inwoners na:
1 Queba (met stip)
2 Nino Galissa
3 Jan
4 Apparatuur

Alleen de broer van Queba, goede maar overenthousiaste Guineeer zegt mij dat het zonder mij niet mogelijk zou zijn. Maar er wordt wel over mij gepraat merk ik, Op een moment praat ik met een man in de VIP ruimte die mij zegt 'Ik wil jou in de knoop leggen met een vrouw van mij, naar een prachtig eiland brengen, en je 3 dagen later weer ophalen, zodat zij een kind kan baren dat net zo slim is als jij.' Waarop een man naast mij zegt: 'ik bied 2 vrouwen'. Dat is het meest rare compliment dat ik ooit heb gehad, maar ik doe het ermee voor mijn verdiensten. Ik ga er van uit dat iedereen (Queba hoop ik het meest) weet dat het zonder mij heel anders zou zijn verlopen.

Als ik die avond eerder thuis ben met de apparatuur dan Queba haal ik een Cristal bij de bar. Daar zit de gouverneur die mij roept en tegen mij praat (verstaan gaat veel beter dan praten). In mijn beste Creool zeg ik hem, Gabú sabie Gabú. Lach met hem en zijn gasten. En praat in het engels met een van zijn gasten. De andere tafels willen ook mijn aandacht maar ze moeten het doen met een bon noite, como, sta bon een handje en een lach. (5 minuten) Groeten is hier erg belangrijk.
Ik ben erg tevreden over de afgelopen dagen! En bedank Queba dat ik erbij mag zijn. Ook ben ik trots op mijzelf, ik heb het geflikt. Vallen en weer opgestaan, in een vreemd land. En ik weet ‘s avonds als ik naar boven naar de estrela kijk, dat er meer mensen trots op mij zijn?
Ik hoop dat ik de komende dagen ook een beetje bezig kan zijn want ik heb gemerkt dat ik als ik iets te doen heb, het veel meer naar mijn zin heb dan als ik weinig doe. Als ik niets doe, wil ik zelfs naar huis.
Er is een auto onderweg naar Guinee! Iedereen die er aan heeft meegewerkt, Anne, Ron, Linda, Emily, Max, Jip, Misty, Lilian, en iedereen die ik vergeet heel erg bedankt het zal mijn ervaring hier groter maken als ik kan rondrijden. Obrigado de mass!

leven in gabú (lang)

In Nederland ben je op jezelf, individualisme. Steeds meer tijd ben je alleen. Achter de computer onderweg, Hier ben ik nooit alleen. Zelfs niet als ik slaap, in gedachten bij mijn vriendin. In werkelijkheid samen met mijn wacht.

Ik word wakker met Mussa (ik noem hem Binky) in de buurt. ‘s Middag's zijn de kokkin en haar familie in/om het huis. Huizen zijn hier slechts voor slapen en eten, dus zodra het licht is, is iedereen buiten. Ook hebben de huizen niet echt ramen, meer openingen soms met muggengaas. Alles waar geen muur omheen staat of hek wordt belopen, dus al kijkt het wc raam naar achter het huis, er lopen mensen. Geluid, stank, mensen het is overal en altijd.

Als ik wakker word en Mussa hele verhalen in het Creools begint te vertellen, alsof hij vergeten is dat ik bezig ben Creools te leren, praat ik Nederlands terug. Bon dia Jan, Bon dia Binky, como gusta? Ste bon stebon, mia trabju lus blabla Creools bla bla. Ja, zeg ik dan je hebt helemaal gelijk, maar kijk, niemand doet het goed, maar probeer je best te doen dat is het beste geloof me. Jan zegt Mussa dan verontwaardigd, bla bla Creoolo blabla. Kijk ik had het ook niet verwacht, zeg ik hem terwijl ik water op het vuur zet, maar ik ben de beste meid die ik kan wensen tegengekomen. Houd van jezelf, doe geen domme dingen, je weet zelf dat je dan problemen krijgt. En als je gewoon te vertrouwen en eerlijk bent, word je vaak bedonderd, maar ik zeg het je, komt allemaal goed. Hij heeft dan al koffie in een mok gedaan en ik giet er wat water bij. We lopen naar de veranda, en gaan zitten. Jan Jan Jan maybi maybi, (het enige woord engels dat hij kent). Met een diepe zucht erachteraan. Jaa zeg ik, mi misti creolo prate. Binky:Jajaja, na de koffie zeg ik trots, na bai thenna,, comé' sim?, ok, na bai zegt binky dan. Bi roept hij terwijl hij al op de straat staat en ik mijn mok binnen zet,jaja mi bi eraan.

Ik geef onderweg Erdu 5000 CFA. Hij (iedereen trouwens) weet precies waar iedereen is en Erdu mist mij dan ook nooit.(logisch voor 5000 CFA ook) Behalve eens toen ik naar het hotel was en niet duidelijk had gezegd tegen Mussa. Erdu was erg bezorgt, na 1 uur al! Ik heb de eerste dag Erdu 10000 gegeven 5000 voor diesel voor hem, 5000 voor het eten voor zijn vrouw Thenna.

De volgende dag wilde hij erg graag 10000. Maar ik had Thenna al 5000 gegeven. Ik denk dat hij wat achter heeft gehouden voor Thenna.
Na het ontbijt bij Thenna heb ik tot 2 uur om productief te zijn zonder stroom. Eergister naar de kapper geweest (iets minder professioneel dan in Bissau, een scheermes dat aan 2 kanten snijdt met een kartonnetje vasthouden, en uiteindelijk had hij mij een Marokkaans baardje aangemeten) beamer gerepareerd, naar de markt fittingen en lampen gehaald voor in de badkamer, linnen gekocht en naar de kleermaker gebracht. vandaag mijn camera gefikst,opgeruimd (Binky vind het maar raar en wil zijn vriendin laten komen en het laten doen) maar ik vind het wel lekker voor de geest. Geslapen en nieuwe kleren opgehaald.

Om 2 uur is het warme middageten bij Edu, mooie tuin en onder een grote mangoboom eten Erdu, Binky. Ik vind het nog wat onwennig om bij ons te eten, maar eet mee. Ik moet als eerste opscheppen heb ik nu door, en veel. Thenna heeft doorgekregen dat ik friet lekker vind en zit er nu standaard altijd bij. Ik heb eens een vissenkop onaangeraakt laten liggen en ze heeft de boodschap begrepen. Want de potten met eten die wij krijgen moeten op! Er wordt erg raar gereageerd op, mia farta (zit vol). Eten bestaat uit: Rijst, Sla (bladsla, tomaat, ui, olie), vlees/vis (kip, geit, soms koe, in Gabú is vis schaars dus vaak vis), friet. Het is de bedoeling dat je veel rijst opschept, groot stuk vlees(altijd gewoon met bot/graten die je op de grond spuugt tijdens het eten). Ik begin nu door te krijgen hoe je een stuk vlees/vis eet zonder bot/graat in je gehemelte te krijgen, maar zoals de Guineeres het doen zal ik nooit kunnen. Het heeft al mooie taferelen opgeleverd van Jan die met handen en voeten graatjes uit zijn mond vist. Het is belangrijk hoe je de vis/vlees voorbereid, schuiven, prikken, scheppen. Ook zijn er vlees/vis soorten waarvan je de botten kan eten. Zoals de vleugel van de kip kan je kauwen, zandvis(rog) heeft kalkgraten die je kunt kauwen, botten kun je breken en uitzuigen, bij sommige gerechten kan je de pezen sabbelen maar niet doorslikken(geeft nare ontlasting;). Ook zit er een soort rare slijmerige spinazie in een bakje bij en sambal van groene peper, erg lekker. Ik geniet erg van het eten hier ook al is het erg eenzijdig. Alleen ben ik nu op zoek naar een manier om niet zoveel te hoeven eten, maar ik ben bang dat dat mij niet gaat lukken.

Als we dan na 3 uur weg gaan heb ik tot ongeveer 8 uur tot het avond eten. Voor wij thuis zijn is het zo half 4, 4 uur. Omdat wij onderweg, het lijkt, iedereen aanspreken en vragen hoe het gaat. Alleen de elektriciens van Electro Solar ken ik van naam, maar begin steeds meer gezichten te herkennen. Wat ik nog niet snap is dat Binky iedereen ook in het pikkedonker herkend van een afstand.
Ik heb in het hotel Internet geregeld en ga daar rond 5 uur heen. Het is 20 minuten fietsen. En onderweg probeer ik iedereen snel te groeten zonder ze te beledigen dat ik niet helemaal stop. In het hotel belast ik het netwerk maximaal met 9 kb/s en drink mijn gin-tonic.
Als ik terug kom, is het rond 7 uur, half 8, en ga mij opmaken om te eten, ff zitten, ff douchen.

Het huis is van mij Queba en Reinder en hoezeer ik Binky en andere ook mag, ik gebruik nu als enige de badkamer, ik drink mijn koffie, ik koop nieuwe kleren. Hij ging uit zich zelf naar mijn WC. Ik heb ter controle Queba ff gebeld (die mij telefonisch bijstaat) en ben terecht boos op Mussa geworden. Mijn badkamer, buiten hebben wij een wc voor personeel gebruik die maar. Is beter dan wat hij gewend is, op straat namelijk. Koffie hetzelfde ik heb hem eens een kop koffie gegeven, de volgende dag wou hij die zelf gaan maken, Op straat verkopen ze jassen (humana/unicef) die hij uitgebreid past, en omdat ik erbij ben neemt hij ze mee, om ze later weer terug te geven want ik ga het niet betalen ook al kost het niet veel. Als Queba er is weet ik zeker dat hij mij niet meer uittest. Hij heeft groot respect voor hem. Ik heb hem al vaak proberen uit te leggen hoe het in Nederland werkt, 8 uur werken als je een contract hebt, en daarvoor moet je naar school. En hij lijkt heel enthousiast, maar zodra hij moet werken weet ik dat hij het na 1 uur voor gezien houd. En school snapt hij evenmin. Ja school zegt hij, school. Maar gaan doet hij niet. Er is een gratis school in de stad. Ook al is het autodidactisch ingericht. De een na jongste zoon (of neefje ofzo) van Erdu begrijpt het wel! Hij leert veel en spreekt al Engels (12 jaar) doet wiskunde (Formules omschrijven U = I * R -> U / I = R). Ik ben de enige die geïnteresseerd is in zijn huiswerk, en hij laat het mij maar al te graag zien. Erg leuk.
Het avondeten is weer bij Thenna, in haar huis bij een kaars, heel erg warm (en dan bedoel ik niet de temperatuur). Dat gevoel ga ik missen. Met 8 man in een klein huis. Erdu en Mussa en ik aan dé tafel. Thenna die meekijkt en bijspringt met opscheppen en verplaatsen van potten. De rest van de familie eet uit 1 grote kom op de grond in de kamer ernaast en oma zit op een stoel en eet uit haar eigen kom en geeft de rest aan de kleinste. Al het eten gaat op, en de botten graten en rijst gaan naar de hond, wat de hond overlaat, krijgen de kippen, slacht afval nemen de gieren mee.

Gieren zijn hier erg veel zijn erg mooi en erg nuttig, zweefden altijd zo'n 50-100 meter boven Gabú en weten precies wanneer ze kunnen eten, pas nadat het dier dood is, of als de ingewanden weg worden gegooid.

Prullenbakken bestaan hier niet! Alles maar dan ook alles beland op straat. Plastic waait weg, blikjes vergaan, net als papier. IJzer word verzameld want de Chinezen, bieden er geld voor (dus laat geen lagertje even liggen als je aan je auto werkt en even weg moet want het gaat voor oud ijzer mee!).
Ik heb wel een afvalberg buiten de stad ontdekt. Ik denk dat er zo nu en dan op de grote wegen eens word opgeruimd of zo, maar heb dat nog niet gezien. Ook word veel afval verbrand, gewoon in de tuin of op straat als het een hoop is geworden, dat smeult dagen na en stinkt verschrikkelijk.
's Avonds is er stroom. Als wij rond 9 uur terug komen meestal. Binky zet alle lichten aan en ik zet het overbodige weer uit. Ik zet juist de ventilator aan, vinden ze heel raar.

's Avonds werk ik nu aan mijn plan van aanpak, de website en aan de prepaid-kWh meter software. Plan van aanpak word verkeerd vanwege het gebrek aan feedback, maar ik moet toch wat aan school doen. De website heeft geen haast. Aan de software knoeien vind ik het leukst dus dat bewaar ik voor het laatste.

Ik zet mijn laptop op 'scherm uitbreiden' zodat de gasten film kunnen kijken terwijl ik bezig ben, en ik af en toe even de film kan inspringen.
Het is hier winter en ‘s nachts zo'n 18 graden. Iedereen heeft het koud en mensen dragen zelfs jassen! Frio zegt binky vaak. Naaa bente zeg ik dan, hollandia is frio,, frio de mass zeggen wij in koor :P.
Queba zou vandaag komen maar dat wordt waarschijnlijk morgen. Zijn zoontje wordt hier gedoopt. Nederlands geboren, dus zal wel wennen zijn voor hem. En ik ga voor de techniek zorgen, samen met anderen van Elektro Solar. Boxen, microfoon, mengpaneel en dubbele cd-speler heeft Queba laten inschepen. Die gaan later ook nog wel van pas komen. Wij hebben al wilde plannen gemaakt over een bioscoop, Internet café en discotheek. Onder naam van Elektro Solar. Er is hier een clubhuis waar soms slechte Chinese vechtfilms worden gedraaid, Internet café is om te huilen (hulporganisatie steun heb ik begrepen) maar discotheek is er wel, gaat het meeste geld om in het dorp en is van de minister van financiën, Jomav.

De wacht is de enige die ik echt kan vertouwen, van de beamer die ik tot mijn beschikking heb, wist nog niemand behalve hij. Tot Mussa hem 10 minuten Zag. 30 minuten later was zijn vriend er. 1 uur later stonden vrienden van hem in de tuin. Ik heb Mussa en zijn vrienden weggestuurd met de smoes dat ie kapot is. Hij gaf ook witten strepen door het beeld (slecht contact tussen processor print en connector print). Maar Binky begreep de boodschap en de avond erna kwam hij alleen met zijn vriendin.

Ik mis mijn vriendin dan enorm. Maar kan het niet over mijn hart krijgen om het te weigeren.

Volgende week gaat er weer een grote slag geslagen worden met Elektro Solar, ook al is een datum prikken hier onmogelijk, de volgende stap is:
-Het plaatsen van de 2e generator
-Het verplaatsen van de 1e generator naar het eerste transformatorhuis
-Het schoon maken van de laagspanningskabels (bomen + aftakkingen)

Dan is het nog maar een kleine stap naar het leveren van energie, Ik ga het theoretische gedeelte einde van deze week voorbereiden, test procedure, generator activiteit bepalen (uren/dag). Enz.

viva la Gabú

Viva la Gabú,,

Ik voel mij weer in mijn element. Eindelijk ben ik in Gabú aan gekomen, een hele opluchting.

Zoals sommigen zullen hebben gemerkt heb ik mijn vorige verhaal gewist.
Ik was erg moe, en heb daarom geen goed verslag kunnen schrijven (esculpa).

De afgelopen week is de zwaarste geweest voor mij tot nu toe. Ik werd er zelfs ziek van. Huid uitslag en slecht slapen. stress

Er waren een paar zware factoren die het mij erg moeilijk maakte.
- Ik ben nog niet eerder zo lang van thuis geweest
- Ik heb nog niet eerder zoon groot contrast mee gemaakt, op las Vegas na.
- Ik heb nog nooit zo lang gelogeerd, laat staan bij vreemden
- Ik heb nog nooit zoon cultuur meegemaakt en zo geprobeerd het mij eigen te maken, eten, ritme, taal, gewoonten, gastvrijheid, status, privacy.
- Kort voor mijn vertrek ben ik verliefd geworden, en Lilian op mij. Een wonder, voor ons beide erg moeilijk om elkaar meteen zo lang te missen
- Ik was volkomen afhankelijk van andere mensen, eten, vervoer, sociaal.

In Bissau voel ik mij niet thuis, ondanks de gastvrijheid van Reinder en Awa. Die mij erg goed hebben geholpen.

Queba heeft mij de afgelopen week doorgeholpen. We zijn een paar keer op stap geweest.

Er is een groot festival in de stad. Georganiseerd door het CLCP, de kamer van koophandel voor alle Portugees sprekende landen. 2 weken lang optredens en workshops. Als ondernemers moeten wij daar natuurlijk bij zijn maar het is ook erg leuk. Vooral omdat Queba veel van de artiesten kent. Het zijn geen europees bekende artiesten, ookal zijn een paar zelfs in Nederland geweest om op te treden. Maar des al niet te min hier bekend en wij staan/zitten dan ook vooraan als soort VIP's. Bissau heeft in 25 jaar geen festival gehad als deze en dat is aan alles te merken. Van de orde handhaving tot de aankondiging van de artiesten. Zelfs viel de elektriciteit uit nadat de voorzitter van de CLCP in zijn toespraak een aantal keer viva la Bissau had geroepen. (en ik heb het op film!!) Bissau leert ongetwijfeld veel van dit evenement en het zal een stimulans zijn voor meer optredens en andere ondernemingen.

Veder heb ik veel bij hem thuis gezeten ook met de artiesten en zijn familie. Ik ben geraakt door de kora (Afrikaanse harp) een erg mooi instrument. Wij zijn ook naar de kapper geweest! Een leuke ervaring, in een versleten stoel voor een vergane spiegel, de tondeuse erin.(Blank haar is heel anders dan wat ze hier gewent zijn.)Ze kennen hier het beste coupe kort ? dus ik ben zo goed als kaal, maar krijg goede reacties. Na de knipbeurt, kreeg ik het gevoel dat de stoel het begaf, maar ik beland in een aangename lighouding. Ik word geschoren! Ik krijg ze niet uitgelegd dat ik dat tot dan toe altijd zelf heb gedaan. Maar voortaan weet ik beter, een heel aangenaam gevoel als je het mes eenmaal uit handen durft te geven ;P. en dat alles voor 2000CFA.

Toch had ik enorm behoefte aan zelfstandigheid. Ik wilde erg graag naar Gabú.
De drempel is echter hoog omdat Electro solar veel schulden heeft in Gabú (wat wel normaal is hier, en ook betaald gaat worden maar toch) en omdat ik alleen zou zijn daar plus dat er alleen avonds stroom is te regelen, kout water, en geen internet. Toch wilde ik gaan.

Met de bus, daarin voelde in mij alweer meer in mijn element. Ik was de enige in de bus die leek te genieten van de rit. Op advies van Queba heb ik de grote bus genomen, er rijden ook bestel en personen auto's. Maar die zijn vaak over beladen en rijden te hard.

In Gabú installeer ik mij in mijn eigen kamer. In ons Electro solar casa. Een soort neef van Queba, Mussa (Antonio senir) die ik eerder ook al heb ontmoet is blij mij te ontvangen. Hij gaat waar ik ga, wat wel handig is gezien ik nog niet vloeiend creools spreek, maar ik kan mij wel duidelijk maken in de meeste gevallen. Ook zijn alle elektriciens van Electro solar blij mij te zien. Net als de radio directeur Edu, zijn vrouw onze kokkin Thenna(creool voor hebben:)), en alle andere waar ik de naam maar moeilijk van kan onthouden.
Het dagelijks onderhoud hier is duurder dan men zou denken. Een stuk Afrikaanse zeep kost niks, 20 cent ofzo. Maar koffie daarintegen 50 kopjes Nescafé 4300CFA ong. 6,5 eurie. Brood ook niks 20 cent. Dagelijks onderhoud is goedkoop behalve als je iets boven gemiddeld wilt leven, boven arm dus. Ik betaal 10 liter diesel aan de radio voor elektriciteit tussen 19:00 en 03:00 (5000CFA). En voor het warm eten voor mij en wie er met mij mee eet 5000CFA.

Internet heb ik nu geregeld in het hotel (het internet café is een pentium 2 met meer virussen dan in Nederland mensen griep hebben, waarvoor speciaal een kleine generator op een autoband word gestart waarvan het een wonder is dat ie het een uur uithoud en daar betaal je dan ook 2000CFA voor waarbij 4 man over je schouder en 10 op de achtergrond meekijken, leuk voor één keer). Hier in het hotel kost het mij een fles gin na een praatje met de eigenaar Frans ex vreemdeling Renee. Een bewonderenswaardige man, houd van jagen, tv kijken(doet ie de hele dag) en goed drinken. Hij heeft zijn leven geleden en komt ook nooit in de binnen stad omdat hij daar binnen 10 min. Iemand kapot maakt. Het internet is sloop (9kb/sec.) maar ik heb internet!

Nu wacht ik rustig tot woensdag, dan komen Reinder en Queba naar Gabú. Tot die tijd vermaak ik mij heerlijk. Beetje creools leren, filmpje kijken met de nachtwacht, met zijn wapen spelen, eten (lopen, geld geven, lopen, fietsen, wachten, eten, 3x per dag), naar het café naar het hotel, en bij alle bekende even een praatje maken natuurlijk.

Veder ben ik een internet site aan het maken voor Electro solar. Ook heb ik een test opstelling van de prepaid meter gemaakt. De software heb ik bijna werkend, en ben bezig met een automatische administratie door de software te koppelen aan Excel. Nadere toelichting in mijn afstudeerverslag. Ookal heb ik vanuit school nog geen enkel bericht ontvangen! Terwijl ik nu mijn plan van aanpak moet inleveren, dit lukt mij niet zonder feedback. Ik ben benieuwd hoe dat afloopt. Maar ik begin steeds meer in te zien dat Electro solar een grote uitdaging is op alle vlakken. Elektrotechnisch vanwege het netwerk, maar voornamelijk vanwege het aansturen van mensen omgaan met bureaucratie, en internationaal pionieren.

Vorige week nog moest ik veel aan mijn vader denken, hij zecht: komt goed en gewoon doen.

Groet van een Janneman in zijn element.

goed gewend, egt begonnen

2e keer gabu.
Ik ben weer in Gabú geweest. Het huis is klaar, dus heb voor het eerst in mijn eigen kamer geslapen:P
Ik ben erg tevreden met het huis. We hebben een wateraansluiting, dat hebben maar 45 huizen in Gabú. Het is allemaal niet goed afgewerkt maar het functioneert. Muggen gaas, sloten (chinees en Europees, dus kloten met de draairichting) fornuis en badkamer. Alleen is onze huis generator weer kapot, dit keer zijn de veld diodes kapot. Als tijdelijke oplossing hebben wij een kabel vanuit Radio S'occo aangelegd. De directeur Erdu is onze administrateur en zijn vrouw is onze kokkin. Hij heeft een generator voor de avonduitzendingen, maar werd al 3 jaar niet gebruikt. Dus voor 10 liter dissel per dag mogen wij van 19:00 tot 3:00 gebruik maken van zijn generator. En opeens word er ook avonds S ‘occo uitgezonden:P. met onze reclame, en wij hebben een muziek nummer 'elktro solar' die ook gedraaid word.

De eerste dag zijn wij voornamelijk bezig met het aanleggen van de kabel, en de diodes uit de generator halen. Ook koop ik een fiets.
Ze weten hier goed de waarde van spullen te bepalen, hoe meer onderdelen een fiets heeft zoals versnellingen hoe goedkoper die word. Hoe degelijker hoe duurder. Ik koop een versnellingloze fiets van redelijke kwaliteit. Ik laat de fietsenmaker er licht op zetten, en in orde maken. Maar hij draait meer los dan vast en ben zelf nog 2 uur bezig met het repareren van de fiets. S'avonds heb ik nog even tijd om een rondje te maken om wat middenspanning kabels op de kaart te tekenen.

De volgende dag sta ik nog voor het licht is op. Zodat ik zodra het licht genoeg is kan gaan rondfietsen. Om 8 uur komt Erbadu mij vergezellen, samen fietsen wij door de stad alle kabels langs. Erbadu is een goede man, zeker van zijn zaak, betrouwbaar, en wel willend. Hij heeft voor heen in de elektriciteit centrale in Bafata gewerkt. Hij kent daardoor alle kabels in Gabú zelfs nu nadat hij 3 jaar zonder werk heeft gezeten weet hij nog elke kabel te vinden zelfs ondergronds! Op een moment wijst hij naar een boom, daaronder komt een laagspanningskabel omhoog verteld hij. Inmiddels is die overgroeid door de boom. Erg handige hulp bij het intekenen en inventariseren van de kabels.

S'middags als het te warm word gaan wij eten. Na het eten loop ik langs vraagtekens op de kaart en daarna moeten wij alweer vertrekken om voor het donker terug te zijn in Bissau. In het donker met een kapotte auto op de weg staan is hier hoogst ongewild. Met namen in het binnenland.

Er zijn stammen ion het binnenland waarbij de jongeren voor ze besneden mogen worden gek moeten doen. Zich bewijzen als man. Ze lopen dan soms een jaar met versieringen en stokken, schilderen zichzelf elke dag wit en moeten ongein uithalen als dingen stelen, vee doden enz. als jij dan als blanke langs de weg staat ben je een goed doelwit. En de auto's achter je kunnen je niet zien, zij hebben meestal zelf geen verlichting. Dus op tijd vertrekken wij terug naar Bissau.

In Bissau trek ik nu meer met Queba op. Hij is een waardevolle man. Gespecialiseerd in praten. Hij werkt voor een groot Nederlands olie maatschappij. Hij is de vertegenwoordiger voor dat bedrijf in Guinee, Angola en nog 2 Afrikaanse landen. Afgestudeerd socioloog. En directeur generaal van elektro solar, Reinder is Directeur techniek pracktimento, Ik ben directeur techniek theorie.

Queba heeft mij voorgesteld in Gabú als topoloog, elektricien op het hoogste niveau, en weet ik nog meer. Kom ik nu achter. Hij verdeeld mij dan ook dat sommige mensen geïnteresseerd zijn in mijn kennis. Iemand uit Bafata heeft hem zelfs gevraagd of hij bij elektro solar mocht meelopen om wat van mij te leren :D. Ik stel voor om een lespakket te bedenken. Een simpel pracktisch pakket. Geen boeken noch lokaal. Gewoon werken en uitleggen. Maar dan wel met een systeem. De wet van ohm bijfoorbeeld is mooi uit te leggen aan de hand van de digitale KWh meters en een lamp met een multi meter. Ook vuist regels voor kabel diameter en veiligheid wil ik behandelen. Dit zal ik vedder gaan uitwerken de komende weken. Erg leuk :P. En queba is ook enthushast. (reinder ziet mij liever werken denk ik, maar zal het wel waarderen). Iedereen is erg onder de indruk van mijn kunnen. Dan wel op theoretiesch gebied. Want ookal heb ik redelijk wat pracktijk gezien voor mijn leeftijd en opleiding, ze wassen mijn oren 3x op een dag hier. Diodes uit een generator halen op de stoep in het zand met 34 graden en geen krik noch takel of speciaal gereedschap doe ik ze niet na in 1 uur. Ik leer erg veel over alternatieve manieren van werken.

Ook Jan van manen is geintereseert in mijn specialiteit, ik ga waarschijnlijk in de rest-uren een plan bedenken voor een gebouw die hij nu laat bouwen. appartementen boven op een nieuwe nissan dealer. Ik hoop te regelen dat ik in ruil daarvoor wat korting krijg op het verschepen van een auto.

Die ik nu erg graag wil. Dat geeft mij veel meer vrijheid in dit land. En de mogenlijkheid eens vedder te kijken dan Gabu en Bissau. Als iemand nog een oude nissan zonder kenteken en APK weet,, laat het weten (4x4 vereist).

Vandaag ben ik bezig geweest met het prepaid systeem. De software ervoor moet nog ingesteld worden en vereist wat uitzoekwerk. Normaalgesproken raad de chineese leverancier een weekcursus aan in china. Maar daar heb ik natuurlijk geen zin in nu, laat staan dat wij het kunnen betalen. Dus gewoon zelf uitzoeken. Heb vandaag ingeschat dat ik er wel een weekje mee bezig ben. Dus werk aan de winkel volgende week :P .

Dat komt goed uit want wij wachten nu op de DG van het ministerie van energie om een inventaris te maken van de installatie zoals die nu is voor de trug overdracht over 4 jaar. En dat schiet niet op. Queba gaat er dinsdag druk op zetten via de minister van energie.

Waarom missionarissen wel werken en hulporganisaties niet;

Missionarissen zijn hier met een missie,, organisaties met een opdracht ;P

Groet Jan

Update

Nog steeds in Bissau, de plannen weizigen met de dag.

Donderdag is de container met goederen voor Elektro solar gelost.
De container is bij Mavrgo aangekomen en uitgepakt.
500 meters + passen, software en kaartlezer.
2 computers pentium 3 met beeldschermen muis en toetsenbord afgedankt door een nederlands bedrijf uit de prullenbak gered door Rijnders dochter in Nederland.
1000 pashoesjes (overgebleven promotiemateriaal van Fortis)
Gereedschap, simpel spul, boormachines boortjes schroefjes millimeters schroevendraaiers e.d.
bureau stoelen, pennen, printer.

De computers heb ik voorzien van Windows en office. Nog een hele klus gezien het om een Portugese versie van Windows gaat.

Ik ben donderdag en vrijdag met mijn plan van aanpak voor school bezig gegaan. Maar heb nog geen begeleider voor mijn stage toegewezen gekregen. Ondanks een mail die ik twee weken geleden heb gestuurd. Zelfs geen response gehad. Ik hoop dat ik geen onnodig werk aan het doen ben.

De kaart van Gabú is klaar en ga ik zodra ik in Gabú ben controleren. Dan kunnen ook de aanwezige kabels ingetekend worden. Ook zullen wij in Gabú de aanwezige kabels gaan testen.
De overdracht van het aanwezige netwerk zal ook niet lang meer duren. Een gedoe over een haalbaarheidstudie die het ministerie van energie wilde. Maar dan ook zelf maken. Is van de baan. Het ging uiteindelijk alleen om geld krijgen en macht die ze niet graag weggeven. Ik ben bij de DG directeur generaal geweest en hem de kaart getoond en duidelijk gemaakt dat wij de sleutels van de travo huisjes zelf willen beheren om vlot in het project te krijgen.

Het zakelijke gedeelde zal ik later helemaal toelichten omdat het nu nog wat onduidelijk is.

Dit weekeind was een hele drukke maar erg leuk!
Ik heb zaterdag meegelopen in een wandel mars. Van het vliegveld naar het imperium (grote rondende). De mars stond in het teken van voorlichting over Aids en HIV. Wij droegen t-shris, petten en er werden erg veel condooms uitgedeeld. Zoon 400 man zijn komen opdagen en samen met spandoeken en een dieplader met band erop trokken wij door de stad, mooi gezicht. Zo heb ik Johannes ontmoet, een Nederlander in Bissau. Erg leuke kerel.

Jan van Manen heeft bezoek uit Nederland die hij meegenomen heeft naar deze mars. Een stel die jan op TV gezien had. In een item over de crisis vertelde jan (nederlands consil) doodleuk dat het hier al 30 jaar crisis is en leraren al 2 jaar geen loon meer krijgen. Hij gebruikte Malang als voorbeeld. Het stel uit Nederland besloot Malang zijn loon te betalen en zijn school financieel te helpen. Erg kansloos. Niet alleen hun initiatief maar ook de manier waarop zij hier zijn.
Ze hebben zelf niet door dat ze hier voor zichzelf zijn. Om zichzelf beter te voelen door het geven van geld. Eerder had ik het er al over. Als zij het loon van de leeraren betalen, gaat de regering het nooit doen! Toeristen op en top. Maar goed even een praatje gemaakt eb vedder heb ik niets met ze van doen. En Malang is blij.

Dezelfde dag is het offerfeest. Een groot moslimfeest. Gezien 40% hier moslim is een groot gebeuren. In de stad komen ze samen om te bidden. Daarna worden er dieren geslacht en veel gegeten en gefeest. Deze dag gebeuren er dan ook erg veel ongelukken.
De Taliban is hier ook aanwezig en burka's zijn hier eigenlijk ook verboden maar duidelijk aanwezig. Vrouwen mogen niet samen met de mannen bidden, en de verhoudingen tussen de twee zijn schandalig. Toch een mooi ritueel, allemaal samen bidden, wel 3000 mensen op een matje!

De volgende dag ben ik uitgenodigd voor nog een mars. Deze is besloten en georganiseerd door Jan van Manen. Net als de dag ervoor om half 6 verzamelen en lopen. 30 Km deze keer, richting het strand. Ochtends zou ik een straat veder opgehaald worden, samen met Johannes. Als er 20 min na tijd nog geen vervoer of Johannes te bekennen is, besluit ik beltegoed te gaan kopen om jan te bellen. Alleen zijn de winkels nog niet los. Om half 7 zie ik een duffe guineeer zijn Orange container losmaken. Dus ik vraag hem snel om 1000 frank beltegoed. Jan en de lopers zijn al onderweg. Er is iets misgegaan in de communicatie. Op het moment dat ik ben wegelopen van de plek was Johannes aangekomen. Ik houd de eerste taxi tegen en zeg hem naar het strand te rijden. Hij wil 5000 frank, erg veel voor een taxi maar het is ook een uur rijden. Buiten zijn normale route om. (normaal ritje 200frank). Maar ik heb maar 1000 over! Ik zeg niets en laat hem rijden. Onderweg bel ik jan en vraag hem of hij wil meebetalen. Als ik onder weg de lopers zie lopen laat ik hem bij de eerste branko stoppen. Jan betaald nog eens 1000 frank omdat wij pas op de helft naar het stand zijn.
De mars is, Jan eigen, goed geregeld, iedereen heeft een zonnebril overhemd en tas gekregen, resp. Heineken Rabobank en akzonobel. Er rijdt een wagen mee met water. Er zijn rustpunten waar eten al klaarstaat. En het laatste stuk naar het strand door het bos worden met auto's gedaan. Op het strand krijgen de 20 deelnemers (voornamelijk belangrijke bissauwers) een mediale. Leuk want niemand heeft ooit zoon ding gekregen en zijn ook erg trots. Er is een grote mortelton met verse mosselen! Grote bak salade en 120 biertjes 6 liter wijn 40 blikjes cola enz. Wat een leven!

Ik kom verbrand, half aangeschoten en vermoeid maar zeer voldaan terug:)

Ik mis jullie nu wel erg, vrienden, ruziënde zusjes en de rest. Mensen die mij goed kennen weten dat ik voor mijn vertrek ben getroffen door iets dat ik niet voor mogelijk hield, Ook dat wonder mis ik erg. Maar ook gewoon even naar de patatkraam op de hoek, of auto rijden op de snelweg. Lekker bankhangen met een filmpje. Of een spelletje spelen. Hier gebeurt zo weinig. Is zo weinig. En alles wat er is, is er half.

Maar alles komt goed;)

Jan