De afgelopen dagen heb ik weer heel wat meegemaakt.
Van kerst is hier weinig te merken. Geen versieringen, geen kerstboom, en in de verste verte geen sneeuw. Ik heb begrepen dat het in Nederland flink gesneeuwd heeft, geniet ervan. Want ook al lijkt het lekker, elke dag heet is geen pretje, en dan is het hier nog winter.
Ik heb verschillende keren geprobeerd uit te leggen dat het zo koud is dat je handschoenen aan moet, en water op straat veranderd in ijs. Ze snappen het wel, maar begrijpen het niet. Zelfs met Quebas hulp krijgen wij alleen een pffiiieeeww. (dit land is erg verbaal ingesteld en er wordt veel duidelijk gemaakt met geluidjes en lichaamstaal.).

Toch Vonden we dat kerst gevierd moet worden. Guinee kent veel moslims en weinig christenen. Toch, net als Nederland, word elke gelegenheid voor een feestje aangegrepen. Wij schakelen 'Do' (Dominique) in. Hij heeft een bar in de straat. Iedere man die wil drinken en eten legt 10000 CFA in. Daarvan koopt Do een varken en een krat Portugese wijn. Wij drinken van zijn bar voorraad Cristal en frisdrank, vooral maza.
Doordat Mussa AKA 'Binky' mij nu al 5 keer een TL lamp heeft zien aansluiten en het al eens onder begeleiding heeft gedaan, besluit ik dat hij nu zelf een TL in de tuin mag aansluiten. Hij is erg trots en gaat wat te snel te werk. Hangt de armatuur al op voor hij heeft besloten waar de stroom vandaan moet komen. Maar daar komt hij zelf achter en is teleurgesteld dat hij helemaal een ladder moet gaan halen om bij de dichtstbijzijnde kabel te kunnen komen. Maar gaat goed te werk, maakt een degelijke verbinding en isoleert de gemaakte verbinding zonder mijn aanwijzing. Hij maakt geen volgorde fout, eerst de aansluiting in het armatuur, dan het armatuur dichtmaken, starter erin, lamp erin, waarbij ik moet helpen omdat de Chinese armatuur erg gammel is, en hij nog wel te snel wil werken. Maar als hij de stroom op de kabel hersteld... is er licht! Bon trabaju Mussa.
De muziek installatie staat in de tuin net als onze 4 nieuwe tafels. Extra stoelen zijn nodig en komen vanuit de bar. De hele avond eten wij varken en drinken. Rond 2 uur ‘s nachts betrap ik zelfs Edu op een dansje? Queba is erg moe en vraagt mij het gastheerschap over te nemen, en niemand te zeggen dat hij is gaan slapen. Ik vind het een eer, maar kan het met mijn weinige Creools niet aan. En rond 4 uur als alleen nog de volhouders proberen wakker te blijven. Zeg ik tegen Edu, 'justa? Drumir'. Hij begrijpt mijn boodschap en ik zet de muziek zacht en iedereen vertrekt. Dan kom ik er pas achter dat ik dus alleen moet opruimen. Gelukkig is Sulimanie, de wacht niet te beroert om mij te helpen. Thenna en Awa, ruimen het eten op. Een geslaagde avond :D.

1e kerstdag doe ik rustig aan en ‘s avonds is er een optreden van Guineese playback held Saad junior, waar ik weer de techniek doe. Heb het onderhand redelijk gehad met die audio installatie en maak mij dan ook niet meer druk. Niet over de veel te lange en te dunne kabel, niet over de verbinding met de stekker en niet over de asymetrische belasting van de generator. Het is niet anders. De gloeilampen dimmen op het ritme van de bas door de spanningsval over de lange kabel wat wel wat heeft. En dat het volume niet eens op de helft kan, betekend dat ik thuis vrij ben van geluid... elk nadeelheeft een voordeel.

2e kerstdag valt samen met moslim Nieuwjaar. Dus die dag kijk ik ‘s avonds een film over de profeet Mohamet bij de Banjaikunda. De boodschap, vertaalt de Nederlandse ondertiteling. Een erg informatieve film. Mohammet is een verhongerde half dronken schaapherder die gelijkheid tussen man en vrouw predikt! Queba verteld mij dat ik gepolariseerd ben (zoals dat in Nederland heet tegenwoordig) doordat het verschil tussen geloof en tribalisme door elkaar word gehaald. In Afghanistan zijn het vooral de stammen die uitmaken dat vrouwen niet mogen stemmen. Toch snap ik niet helemaal waarom ook bij de Banjaikunda de vrouwen apart zitten van de mannen.
Ik zit recht voor de muur waarop geprojecteerd word naast Queba en zijn vrouw. Een hele eer als ik zie dat dan pas Edu Mamadu (belangrijke mandinga's) en aan de andere kant de moeder van Queba zitten. De rest nog verder of achter ons. Ik ben, op Queba na dus, de belangrijkste (mandinga) in de banjaikunda (grootste mandinga nederzetting in Gabú,Banjai is belangrijke mandinga naam.

De volgende dag ga ik naar de igresia (kerk) om een katholieke mis bij te wonen. Ik ben meer dan welkom, ook al ben ik er tot dan toe nog niet geweest, ik heb zelfs veel in moslim outfit gelopen de afgelopen dagen. Maar het maakt niets uit en er word een plekje voor mij gemaakt. Erg warm en een mooie bijeenkomst. De pastor stopt later zelfs als hij naar huis rijdt. Hij stapt uit en geeft mij een hand! Hij zegt dat hij mij heeft gezien en vraagt welke talen ik spreek. Dan rijdt hij verder. Ik heb een drang om hem te benaderen waarom weet ik niet.

2e kerstdag, blijkt een belangrijke te zijn. Niet door de traditie zoals ik hem gewend ben, noch het moslim Nieuwjaar. Maar een goed gesprek met Queba heeft grote gevolgen.

‘s Middags nemen wij polshoogte bij het hoofdtransformatorhuis, waar een muur omheen gebouwd wordt. Ook laten wij een gat graven waar een put in gemaakt word van stenen. Dit voor lekkende olie en diesel. Wij worden een van de eerste die aan het milieu gaan denken in Guinee,,
Daar belt Queba Reinder op. Om de voordgang te melden en even te kletsen over hoe het in bissau staat met de schulden en bureaucratie. Reinder maakt zich zorgen om het geld, op de manier waarop het nu gaat duurt het nog even voordat wij kunnen beginnen. Ik laat doorschemeren dat ik misschien kan bijspringen. Dan breekt een gesprek los.

Queba had net als ik, in gedachten dat ik een essentieel onderdeel ben van Electro Solar. Oftewel zonder mij zou Electro Solar het veel moeilijker hebben. Nu al.

Ik krijg van Queba de waardering waar ik in mijn vorige verhaal over spreek. Niet in woorden maar in een voorstel.

Of ik onderdeel wil worden van Electro Solar! Een volwaardig partner. Ik had hier al over nagedacht. Het spookte al een tijd door mijn hoofd, omdat ik merk dat Electro Solar zonder mij tegen een aantal grote struikelblokken aan zou lopen.

Toeval of niet. Queba komt met een constructie die ik 3 weken geleden al op papier heb gezet in mijn dagboek.

Ik word theoretisch directeur van Electro Solar. (Reinder is praktisch, en Queba algemeen/PR). Ook na mijn periode hier in Guinee. In Nederland zal ik op zoek gaan naar partners, fondsen, e.d. Ook zal ik onderdelen inkopen en verschepen. En voor theoretische ondersteuning beschikbaar zijn. En ik kom graag als ik school heb afgerond eens terug. Duidelijk is dat ik niet in Guinee blijf!

Ik stap in met het geld dat nu nodig is om het bedrijf de eerste omzet te laten maken, 2.000.000 CFA (€3000). Dit zal van de eerste winst meteen terug betaald worden nog voor de andere investeringen.

1000000 voor het afbetalen van leningen. 100000 voor het starten van de generator. (schoonmaken kabels, personeel, kantoor)
Ik krijg daarvoor voorlopig 10% van Electro Solar.
Omdat 10% nu ongeveer 5000 euro waard is(50000 euro aan investeringen tot nu). De exacte waarde gaan wij nu inventariseren, mis ik €2000 op mijn instap. Deze €2000 zal worden ingehouden van mijn dividend.
Dat is de waardering voor mijn werk waar ik zo op hoopte; als Queba en Reinder elkaar niet hadden gevonden, en beide hun expertise niet hadden was Electro Solar nooit geweest. Zonder mij had Electro Solar het moeilijker.
Over de details gaan wij nu verder praten, de documenten opmaken e.d.

Maar er is een soort gentlemen's agreement. Die hier erg belangrijk is, zoniet belangrijker dan de handtekeningen.

Er valt hiermee een last van mijn schouders, en loop nu met meer vertrouwen door de straten. Ik merk het door de reactie van de mensen. Ik ben niet meer een onwennige techneut. Ik ben Jan.

Ik vind het een dubbel gevoel. Aan de ene kant is het een grote verantwoordelijkheid, dat het mij ook nog eens achtervolgt in Nederland. Aan de andere kant is het een prachtige uitdaging waar er niet veel van zijn in de wereld.

Een update van de gang van zaken rondom Electro Solar:

De transformatorhuisjes zijn klaar, bomen, struiken, afval, is opgeruimd. Het hoofd transformatorhuis (Substasiau Central) heeft een muur gekregen en een put.
Een generator 175 kVA staat in Gabú klaar. Een 380 kVA staat klaar in Bissau. 175 nieuw, 380 heeft 6000 uur gehad. En er zijn veel filters binnen gekomen vanuit Nederland.
Ook zijn de eerste 500 prepaid kWh meters, kaartlezer, kaarten, hoesjes en computer in Bissau.
Het kantoor heeft 2 bureaus en 4 stoelen en nog wat nieuw meubilair. (dat zijn de dingen die Queba regelt. Nieuw meubilair laat zien dat wij geen prutsers zijn).
Personeel is aangesteld en contracten liggen klaar.

Het plan is om eerst de 175 kVA generator bij een van de onder transformatorhuisjes direct aan te sluiten (Rijnders werk) op het laagspanning net. Dat gedeelte van het net zal eerst vrij gemaakt worden van takken en kabels. Omdat het moeilijk uitlegen is aan de mensen dat die kabels wegmoeten, willen wij dit snel doen, zodat na het weghalen van de kabels maximaal 10 dagen later de mensen een aansluiting kunnen kopen. Qeuba's gebied.

Het probleem is dat wij de sleutels van de transformatorhuisjes nog niet hebben. Wij mogen ze gebruiken voor 4 jaar. Daarvoor zijn de contracten al getekend. Maar dan hebben wij sleutels nodig. Wij hebben het eerst bij de DG (directeur generaal ministerie van energie) gemeld. Hij vroeg ons een brief te schrijven. Gedaan en afgeleverd. DG wilde de brief niet ontvangen, deze moet van hem naar de minister. Doen wij. Horen niets terug. Wij gaan naar de Secretaris generaal. Hij koppelt het terug aan de DG, maar die twee hebben een moeilijke relatie komen wij te weten. Dan gaan wij direct naar de Minister. Na twee keer proberen, komt Queba hem tegen bij een voetbal wedstrijd waar hij het bedrijf waar hij naast Electro Solar voor werkt vertegenwoordigt (hoofd sponsor nationaal team).

Queba spreekt hem en de volgende dag krijgen wij bericht van hem. Hij zou onze brief nooit hebben ontvangen. Of wij een nieuwe willen maken. Dit doen wij en leveren hem persoonlijk af, maar hij is er niet, ondanks dat wij een afspraak hadden. Toen is hij naar het buitenland gegaan en is 3 dagen geleden teruggekomen. Wij hebben hem vaak proberen te bellen maar is niet gelukt tot hij zelf belde over een andere zaak. Toch spreek Queba hem er op aan, en hij belooft de volgende dag terug te bellen maar doet dat niet. Dus gaan wij weer naar hem toe morgen. De hoop is dat het deze of volgende week rond komt.

Queba is constant bezig met het op de hoogte houden van de bevolking, zodat wij die aan onze zijde houden. Zodat zij weten dat het niet aan ons ligt dat het werk nu redelijk stil ligt.

Ik ben al een paar keer mee geweest naar belangrijke mensen, meestal is er in een wijk een huis wat een centraal punt is. Daar is meestal een klein groepje mensen dat de wijk als het waren vertegenwoordigd, in ieder geval iedereen spreekt. Maar ook mensen als de gouverneur, die gisteravond nog op bezoek kwam. Ik heb met hem en Queba gegeten en even over de gang van zaken gehad, maar voornamelijk over voetbal gepraat. Zo weet Queba de hearts & minds, zoals ze het in Afghanistan zo mooi verwoord, van de mensen te winnen.

In middels zijn wij bij de minister geweest.

‘s Ochtends vroeg vertrekken Queba en ik in een voor het land veel te luxe Audi A6 naar Bissau.

Daar ontmoeten wij Reinder, overleggen de laatste ontwikkelingen. We proberen nog eens de minister direct te spreken, en als een wonder lukt dat! Dus gaan we samen snel naar het ministerie. De minister zei onderweg te zijn.

Na 3 uur wachten!, is er nog geen minister. En Queba is ziek, dus wij vertrekken. Ik ga met Reinder mee, omdat ik bij Reinder slaap en Queba nodig moet uitrusten. Daar komt weinig van want na een uur worden wij gebeld dat de minister aanwezig is. Als wij terug komen moeten wij weer een uur wachten voor wij de minister te spreken krijgen.

Een erg hyperactieve man ontvangt ons en vraagt meteen door te gaan naar het onderwerp. Wij leggen het opnieuw uit. Dat wij bezig zijn maar niet verder kunnen door de sleutels en dat ik daarom al weken niets kan doen. Word een beetje aangedikt met dat ik hier speciaal daarvoor ben en al 4 weken stil zit. Daarop zegt hij; ik regel wel een vriendin voor je, pff moet ik op mijn voorhoofd schrijven dat ik een betere heb dan hier in het land te vinden is?
En hij verteld ons dat de staatssecretaris ons probleem is en hij zal, als wij weer een brief schrijven, hem opdracht geven onmiddellijk de sleutels over te dragen.
Naar verwachting wordt het na oud/nieuw dat wij er weer wat van horen. Maar er is vlot in de zaak.

Ik heb aangedrongen om van mijn inleggeld ook meteen Internet te kopen voor in Gabú. Hoe snel dit gaat en wanneer ik echt kan internetten in het huis is onzeker, maar ik houd jullie op de hoogte.

Groet Jan, technisch directeur theorie en Nederlandse betrekkingen Electro Solar.