Ik begin met dingen waarvan ik niet had verwacht ze ooit te doen uit principe.

Ik heb aap gegeten, ja schandalig ja. Maar het smaakt gewoon naar vlees, weer met heerlijke citroen saus, maar wel een andere nasmaak. Aangeboden door de achterbuurvrouw. Het schandaligste hoor ik pas later, hoe die apen worden gepakt. Zoals gewoonlijk met een geweer, maar apen zijn snel. Als je er al een raakt, wil dat nog niet zeggen dat die meteen neervalt. Vaak lopen ze door met een wond, waaraan ze al dan niet later overlijden. Zo kan het dus zijn dat voor het vangen van één aap er 5 dood zijn gegaan. Ok, het spijt me zal het niet weer eten! Het gaat overigens wel om zo'n klein brutaal apie met een lange staart, die hier erg veel zitten. Geen chimpansee ofzo die hier overigens ook erg veel zitten, maar die ik nog niet heb gezien.
Ook heb ik gejaagd. Terwijl de jongens met de vrachtwagen zand gingen halen in het bos, zijn Queba en ik eerder afgestapt. Hij heeft zijn .12 dubbelloops jachtgeweer meegenomen. Onderweg kopen wij op de markt patronen, waar voor ons een kind van ongeveer 12 een hele tas vol munitie koopt.
Zo lopen wij met een geweer door de bossen. Wij zijn op zoek naar een bepaalde vogel, die hier erg veel vliegt. Guineese duif noemen we hem. De rest van de vogels laten we met rust. En daar vallen onder, papagaaien, pelikanen, en alles ertussen in. Echt verbazend hoeveel verschillende vogels er in de bossen zitten. Het is een mooi gezicht een grote zwarte man met een geweer, waar een blanke jongen in een tuinbroek achteraan hobbelt. Ik schiet ook een paar patronen maar wel in het niets.
Onder het jagen komen Queba en ik een man tegen. Hij loopt met een bidon en een soort bamboe gordel. Há zegt Queba die moeten we hebben!. Ok zeg ik en loop mee. Hij praat wat met de man, die meer eelt op zijn rug heeft dan ik onder mijn voeten! En al snel snap ik waarom. Zonder moeite legt hij zijn band om een palmboom en klimt zo naar boven. Eenmaal boven klemt hij zichzelf vast. Daar hangen 4 wijnflessen, soort van in de boom. Hij giet de flessen leeg in zijn bidon. Eenmaal beneden heeft hij zeker 3 liter van dat palm vocht. PALMWIJN! Had het al eens gedronken maar zo midden in een bos zeker 40 km van Gabú, had ik niet verwacht. Normaal kost 5 liter 1250 CFA (2 euro) maar omdat wij geen wisselgeld hebben kopen we de 3 liter voor 1000.
Met de buit, 2 vogels en 3 liter palmvinjo, komen wij terug bij de jongens, die het goede zand hebben gevonden op een plek waar de vrachtwagen (met moeite) kan komen. Om op die plek te komen hebben ze een pad gemaakt van bladertakken, om over de drassige grond te kunnen rijden. De chauffeur weet heel goed hoe die moet rijden over dit terrein, een fout en hij zit vast.
De jongens zijn enthousiast over de wijn, en werken lekker door, vooral als ik ze kom helpen.

2 weken geleden moesten ze lachen toen ik mee wilde werken met ze, dat doen ze nu niet meer :P

Omdat de 3 liter erg snel gaat, gaan Queba en ik naar 'een plek', aangewezen door een voorbijganger. Vraag me niet hoe de mensen hier de weg vinden, het is gewoon een bos. Maar wij komen uit bij een grote boom waar 4 mannen onder zitten, er staan 2 fietsen en zij zijn lekker bezig. Twee maken die gordels waar mensen mee de bomen beklimmen, een is vis aan het ontdoen van de schubben en de ander maakt waraga. Er staan 2 bidons, met palmwijn. Voor 2500 CFA kopen wij 10 liter!! Genoeg om een feest van te geven, het is verraderlijk spul, erg zoet en lekker, maar vol alcohol. Op het moment dat het de boom uitkomt begint het te gisten en 3 dagen later bezit het zeker 10% alcohol.
Dus het werk gaat steeds trager, en deze keer niet door de zon. De jongens zijn helemaal happy! Ze nemen allen een deel van de wijn mee naar huis. Ook de vaste mensen voor ons huis genieten ervan, en dat voor 4 euro!

2 weken geleden ongeveer is er een equipe langsgekomen. Na een telefoontje naar de minister over de voortgang van de zaken, is die uitgevallen tegen zijn staatssecretaris. 3 uur later staan er 3 mannen van het ministerie in Gabú aan mijn deur!
Zij komen een inventaris maken, weer een truckje van het ministerie om ons te vertragen. Maar goed, Edu regelt een taxi voor ons die wij voor 5000CFA (8,5 euro) 2 uur gebruiken. Met 5 man stappen wij in de Peugeot 505 waarvan de achterste ramen niet open kunnen, de achterklep los zit, de vering een ernstig probleem heeft en weet ik veel wat er nog meer mis mee is, heb er geen oog meer voor.
Zo rijden wij langs alle transformatorhuisjes, lichtmasten en kabelpalen. We schijven alle gebreken op, wat ik 3 weken geleden ook al heb gedaan. Maar goed. Alle deuren van de transformatorhuisjes gaan open en ik maak driftig foto's en meet zo veel mogelijk door. De zogenaamde 'equipe' van energia, zijn trots als apen en maken vaak met ze 3e tegelijk de deuren los. Onderweg komen ze oude bekende tegen, omdat de drie ook in de centrale in Bafata hebben gewerkt. Zo eindigen we met 7 man in de kleine taxi!! 2 op de passagiers stoel en 4 achterin! Zonder airo zonder open raam, en het zijn niet de dunste personen. Door de vering rijden wij langzaam door Gabú. Mooi gezicht.

Maar ik heb weer een hoop informatie om mee door te gaan, specificaties, defecten, aanwezig materiaal enz.
De 'equipe' had zelfs een kaart bij zich! Een kaart die wij nooit hebben gezien. Die ze dus met opzet hebben achtergehouden!
Op de kaart staat nauwkeurig waar de lichtmasten staan, kabel specificaties, kabel palen, zelfs welke lampen er in de masten moeten!
Dus ik maak elke keer dat de kaart opengaat aantekeningen.

Het project zoals de Zwitsers hebben geïnstalleerd was genaamd: 'Gazela'

Gister had ik weer een unieke ervaring.
Queba en ik waren uitgenodigd door de directrice van het SOS kinderdorf van Gabú.
Dus Queba en ik erna toe. Ik had besloten er met een neutrale blik heen te gaan. En even al mijn vooroordelen aan de kant te zetten om een realistisch beeld te kunnen vormen naderhand. Dus nu ga ik proberen deze organisatie realistisch te beschrijven in de context van het land.
Waar ik zeker van ben is dat een 'goede organisatie' niet bestaat. Het is onmogelijk alle belangen te behartigen en iedereen te helpen. Er zullen altijd nadelen zijn.

SOS kinderdorf is een door een Duitser in het leven geroepen internationale organisatie.
Het zorgt voor een veilige plek in de chaos van 3e wereld landen voor kinderen. In reclames worden zij wezen genoemd. Maar in de werkelijkheid zit er veel meer achter.
Guinee-Bissau heeft een aantal fases doorlopen. Vanaf de oertijd totdat de blanken hier kwamen leefden mensen hier zoals de meeste zich dat kunnen voorstellen. Hutjes stammen, rituelen e.d.
Met de komst van de blanken, de komst van de apartheid (blank superieur aan zwart). Een woord dat nog steeds bekend is bij de mensen. Nu zien de meeste wel in dat er in principe geen verschil is tussen zwart of witte huidskleur. Maar in de praktijk zijn afrikanen over het algemeen slecht opgevoed laat staan opgeleid.
Bij de kolonisatie na de slavernij was Guinee-Bissau een Portugese kolonie. Zij brachten kennis en geld het land binnen. De Portugezen verloren een hoop geld aan Guinee-Bissau maar zij was van strategisch belang voor de andere kolonies van Portugal, Angola en Mozambique. Nog steeds leefde de Guineeers een arm bestaan van het land, Guinee kent in tegenstelling tot veel andere kolonies bijna geen grondstoffen, op stof na.
Tot Amil Cabral het land wilde bevrijden. De Cubanen waren meer dan bereid hem te helpen bij deze strijd. Cubanen hebben een grote rol gespeeld bij het dekoloniseren van Afrika. Che Guevara heeft vele jaren gevochten in Afrika voor de strijd tegen het imperialisme. (25 jaar 1 maand 1 week en 1 dag, hebben de Cubanen gevochten en geen litertje olie meegenomen).
Amil Cabral had een visie, een onafhankelijk Guinee-Bissau. Hij richtte een partij op, die tot vandaag regeert in Guinee-Bissau. Deze partij had ooit als standpunt, 'for a nation to be born, the tribes must die'. Hij wilde af van de toen meer dan 13 verschillende stammen in het land en ze verenigen tot een volk. 1 jaar voor dat Guinee-Bissau, Portugal tot een compromis dwong, werd Amil in Conakry vermoord.
In de jaren 80 kwamen veel hulporganisaties, die veel geld en tijd in Guinee staken. Maar Guinee was er niet klaar voor en misschien wilde de organisaties te snel te veel. Maar in 1998 verzette een deel van het leger zich tegen de president. Een ego strijd tussen de legergeneraal en de president. Veel van de heren in de regering ook vandaag, worden internationaal als leiders van een land gezien en op staatsbezoeken (die ze erg graag en veel maken) op westerse wijze verwend, met luxe en stijl. Hierdoor krijgen ze een te groot ego voor dit land.
Door dit verzet en het vermoorden van de president, wat ook met zijn opvolger gebeurde. Verlieten bijna alle buitenlanders het land. Met hun het geld en kennis.
Zo is Guinee-Bissau terug bij af.
Zo is er nog veel onkunde.
Zo vertrouwen veel mensen meer in een sjamaan dan in het ziekenhuis en zijn er voor het westen onbegrijpelijke gedachten op veel plekken normaal.

Heel Guinee-Bissau is één grote familie. Iedereen kent elkaar en kinderen worden uitgewisseld. Vaak word de jongste van een familie bijna vergeten bij de geboorte van een nieuw gezinslid. Zo zie ik kinderen van nog geen 2 jaar op straat spelen met slechte Chinese batterijen zonder ouderlijk toezicht. 20% van de kinderen sterft voor ze 5 jaar oud zijn.

In Guinee-Bissau bestaan geen wezen zoal in Nederland. Iedereen is hier wees. Je noemt diegene die voor je zorgen je familie, niet diegene die je hebben verwekt of hetzelfde bloed hebben.

Maar in het SOS dorp zitten ook geen gewone wezen.

Wij rijden door een hek van een groot terrein langs een wachtpost, en parkeren de auto onder een autostalling voor 4 auto's. Er staan al 2 mannen in blauw pak naast de auto om ons een goede dag te wensen en te vragen wat wij komen doen. Tot zover heel normaal voor Guinee-Bissau.

Dan lopen wij over een aangelegd pad naar het hoofdgebouw. Een gebouw met mooie architectuur en aankleding van echte kozijnen met glas tot een flatscreen computer. Erg ongewoon in Guinee-Bissau. Met name in Gabú.

Op het terrein staan 12 woonhuizen. Allemaal min of meer hetzelfde. Gemaakt voor 10 personen met een leidster. Een woonkamer met banken en tafel met stoelen, TV en kast. Een goede keuken met aanrecht wasbak en koelkast. In de gang naar de slaapkamers zijn de klerenkasten, 1 per 2 kinderen. Er zijn 4 slaapkamers verdeeld onder jongens en meiden. Één kamer is voor de leidster die met de jongste slaapt.

Verder is er een school en een peuterschool.

Leidsters worden met opzet moeders genoemd, op elk huisje staat door wie het is geschonken en de naam van de moeder: mama Vanessa bijvoorbeeld. Ook heeft elk huis een tante. Voor als de moeders vrij hebben (1 maand per jaar 2 dagen per maand). Het zijn allen echte 'moeders' van het kaliber Surinaams, groot en even lief als rechtvaardig.

Kinderen zijn tussen de 15 jaar en 8 maanden. Op het moment 109. Ongeveer 9 per huisje. 63 meisjes, 46 jongens.

Zoals ik al aangaf zijn het niet gewone weesjes. Zo ontmoetten wij twee tweelingen uit een zelfde stam/familie. Waarschijnlijk werden zij al anders behandeld dan de rest van de familie. Want degene die kookte voor de familie heeft op een avond voor het maken van een sausje een verkeerd ingrediënt gebruikt. Waarschijnlijk landbouwchemicaliën of iets dergelijks, want deze 4 kinderen zijn de enige die nog leven.
Ook is er een meisje van een tiener moeder, de moeder overleed bij de geboorte, waardoor haar familie het kind als duivels beschouwde, en ook zo behandelde. Zij is ongeveer 7 jaar en komt naar buiten rennen als wij het huis naderen. Strak staat ze als een militair, handjes op de rug en geen blik naar ons. Ze is hier net legt de directrice ons uit. Als wij ons hebben voorgesteld rent ze naar mama (...) en schuilt onder haar schouder. Mama laat haar en aait haar over haar hoofd, schudt het een paar keer tegen haar borst. Ze is weer veilig.

Al met al hebben bijna alle kinderen soortgelijke verhalen. 109, alleen al in de provincie Gabú.

Buiten het opvangen van deze kinderen. Helpt SOS ook kinderen van buiten het dorp. Door gezinsondersteuning. De praktische uitvoering hiervan heb ik niet gezien. Het zal in de trant zijn van bewustmaking en scholing.

Zo heeft een 'zoon' van Edu, Queba sinho (directeur van de lokale radio en werknemer Electro Solar) een tijdje op de peuterschool van SOS gezeten. Peuterscholen bestaan verder bijna niet in Guinee-Bissau.

Ook gaan de kinderen uit het dorp naar scholen buiten het dorp en sporten ze op de velden van het dorp. Zodat ze niet helemaal afgezonderd zijn. Wat ze toch wel zijn met een hek om het terrein. Maar misschien ook nodig is voor het veilige gevoel dat er in het dorp heerst.

SOS is afhankelijk van giften. Niet alleen van adoptie ouders op afstand, ook binnenlandse en buitenlandse bedrijven ondersteunen het dorp.
Maar een klein deel komt vanuit de regering. Naar mijn mening zou de regering van dit land deze dorpen moeten ondersteunen. En de andere goede doelen/bedrijven zoals Electro Solar. Buiten dat ze niet meewerken, werken ze vaak zelfs tegen. Waarom? Om smeergeld, om desinteresse, omdat ze gewend zijn dat het door het buitenland wordt gefinancierd. Ik weet het niet.

Maar ik denk dat het belangrijkste probleem niet ligt bij de kinderen, niet bij hun ouders, maar bij de regering. Zij moeten zorg dragen voor het land, niet het buitenland.

Maar dan kom ik tegen het feit: oorzaak/gevolg. Zonder opgevoede en geschoolde en verantwoordelijke jeugd, geen goede toekomstige regering.
Helpt het om kinderen tot hun 15de op te voeden en scholen om ze daarna in de zelfde maatschappij los te laten als de ongeschoolde? SOS bestaat al meerdere generaties, en het is gebleken dat zij niet in de assemblee terechtkomen.
Ik wil terug komen op de partij van Amil Cabral. Hij heeft een goede stap in de juiste richting gemaakt. Laat Guinee-Bissau het zelf doen. Maar ze kunnen het niet zelf.
Ik ben van mening dat er een nieuwe politieke partij moet opstaan. Een nieuwe revolutie. Niet tegen slavernij, apartheid of imperialisme. Die zijn al gewonnen. Er moeten Guineeër opstaan die verantwoordelijkheid nemen voor het land. Bereid zijn te sterven nog voor zij hun vruchten zien. En bovenal politieke steun, training vanuit het buitenland accepteren en vooral gebruiken voor de bevolking! Een politieke partij die het nationaal product uitbreidt, en niet in zijn zak stopt. Controle accepteert, en zorg draagt voor zijn verantwoordelijkheid om de bevolking te voorzien van onder andere scholing, ziekenzorg en justitie.

Ik ben mij goed bewust dat dit veel complexer is dan het sturen van wat geld per sms. Hiervoor moet een nieuwe Amil cabral opstaan in Guinee-Bissau, buitenlands geschoold, maar door en door Guineeër met liefde voor het land. En net als hij een groep verantwoordelijke mensen om hem heen scharen. En de meerderheid van de bevolking overtuigen van zijn visie:
Een verstandig Guinee-Bissau.