leven in gabú (lang)

In Nederland ben je op jezelf, individualisme. Steeds meer tijd ben je alleen. Achter de computer onderweg, Hier ben ik nooit alleen. Zelfs niet als ik slaap, in gedachten bij mijn vriendin. In werkelijkheid samen met mijn wacht.

Ik word wakker met Mussa (ik noem hem Binky) in de buurt. ‘s Middag's zijn de kokkin en haar familie in/om het huis. Huizen zijn hier slechts voor slapen en eten, dus zodra het licht is, is iedereen buiten. Ook hebben de huizen niet echt ramen, meer openingen soms met muggengaas. Alles waar geen muur omheen staat of hek wordt belopen, dus al kijkt het wc raam naar achter het huis, er lopen mensen. Geluid, stank, mensen het is overal en altijd.

Als ik wakker word en Mussa hele verhalen in het Creools begint te vertellen, alsof hij vergeten is dat ik bezig ben Creools te leren, praat ik Nederlands terug. Bon dia Jan, Bon dia Binky, como gusta? Ste bon stebon, mia trabju lus blabla Creools bla bla. Ja, zeg ik dan je hebt helemaal gelijk, maar kijk, niemand doet het goed, maar probeer je best te doen dat is het beste geloof me. Jan zegt Mussa dan verontwaardigd, bla bla Creoolo blabla. Kijk ik had het ook niet verwacht, zeg ik hem terwijl ik water op het vuur zet, maar ik ben de beste meid die ik kan wensen tegengekomen. Houd van jezelf, doe geen domme dingen, je weet zelf dat je dan problemen krijgt. En als je gewoon te vertrouwen en eerlijk bent, word je vaak bedonderd, maar ik zeg het je, komt allemaal goed. Hij heeft dan al koffie in een mok gedaan en ik giet er wat water bij. We lopen naar de veranda, en gaan zitten. Jan Jan Jan maybi maybi, (het enige woord engels dat hij kent). Met een diepe zucht erachteraan. Jaa zeg ik, mi misti creolo prate. Binky:Jajaja, na de koffie zeg ik trots, na bai thenna,, comé' sim?, ok, na bai zegt binky dan. Bi roept hij terwijl hij al op de straat staat en ik mijn mok binnen zet,jaja mi bi eraan.

Ik geef onderweg Erdu 5000 CFA. Hij (iedereen trouwens) weet precies waar iedereen is en Erdu mist mij dan ook nooit.(logisch voor 5000 CFA ook) Behalve eens toen ik naar het hotel was en niet duidelijk had gezegd tegen Mussa. Erdu was erg bezorgt, na 1 uur al! Ik heb de eerste dag Erdu 10000 gegeven 5000 voor diesel voor hem, 5000 voor het eten voor zijn vrouw Thenna.

De volgende dag wilde hij erg graag 10000. Maar ik had Thenna al 5000 gegeven. Ik denk dat hij wat achter heeft gehouden voor Thenna.
Na het ontbijt bij Thenna heb ik tot 2 uur om productief te zijn zonder stroom. Eergister naar de kapper geweest (iets minder professioneel dan in Bissau, een scheermes dat aan 2 kanten snijdt met een kartonnetje vasthouden, en uiteindelijk had hij mij een Marokkaans baardje aangemeten) beamer gerepareerd, naar de markt fittingen en lampen gehaald voor in de badkamer, linnen gekocht en naar de kleermaker gebracht. vandaag mijn camera gefikst,opgeruimd (Binky vind het maar raar en wil zijn vriendin laten komen en het laten doen) maar ik vind het wel lekker voor de geest. Geslapen en nieuwe kleren opgehaald.

Om 2 uur is het warme middageten bij Edu, mooie tuin en onder een grote mangoboom eten Erdu, Binky. Ik vind het nog wat onwennig om bij ons te eten, maar eet mee. Ik moet als eerste opscheppen heb ik nu door, en veel. Thenna heeft doorgekregen dat ik friet lekker vind en zit er nu standaard altijd bij. Ik heb eens een vissenkop onaangeraakt laten liggen en ze heeft de boodschap begrepen. Want de potten met eten die wij krijgen moeten op! Er wordt erg raar gereageerd op, mia farta (zit vol). Eten bestaat uit: Rijst, Sla (bladsla, tomaat, ui, olie), vlees/vis (kip, geit, soms koe, in Gabú is vis schaars dus vaak vis), friet. Het is de bedoeling dat je veel rijst opschept, groot stuk vlees(altijd gewoon met bot/graten die je op de grond spuugt tijdens het eten). Ik begin nu door te krijgen hoe je een stuk vlees/vis eet zonder bot/graat in je gehemelte te krijgen, maar zoals de Guineeres het doen zal ik nooit kunnen. Het heeft al mooie taferelen opgeleverd van Jan die met handen en voeten graatjes uit zijn mond vist. Het is belangrijk hoe je de vis/vlees voorbereid, schuiven, prikken, scheppen. Ook zijn er vlees/vis soorten waarvan je de botten kan eten. Zoals de vleugel van de kip kan je kauwen, zandvis(rog) heeft kalkgraten die je kunt kauwen, botten kun je breken en uitzuigen, bij sommige gerechten kan je de pezen sabbelen maar niet doorslikken(geeft nare ontlasting;). Ook zit er een soort rare slijmerige spinazie in een bakje bij en sambal van groene peper, erg lekker. Ik geniet erg van het eten hier ook al is het erg eenzijdig. Alleen ben ik nu op zoek naar een manier om niet zoveel te hoeven eten, maar ik ben bang dat dat mij niet gaat lukken.

Als we dan na 3 uur weg gaan heb ik tot ongeveer 8 uur tot het avond eten. Voor wij thuis zijn is het zo half 4, 4 uur. Omdat wij onderweg, het lijkt, iedereen aanspreken en vragen hoe het gaat. Alleen de elektriciens van Electro Solar ken ik van naam, maar begin steeds meer gezichten te herkennen. Wat ik nog niet snap is dat Binky iedereen ook in het pikkedonker herkend van een afstand.
Ik heb in het hotel Internet geregeld en ga daar rond 5 uur heen. Het is 20 minuten fietsen. En onderweg probeer ik iedereen snel te groeten zonder ze te beledigen dat ik niet helemaal stop. In het hotel belast ik het netwerk maximaal met 9 kb/s en drink mijn gin-tonic.
Als ik terug kom, is het rond 7 uur, half 8, en ga mij opmaken om te eten, ff zitten, ff douchen.

Het huis is van mij Queba en Reinder en hoezeer ik Binky en andere ook mag, ik gebruik nu als enige de badkamer, ik drink mijn koffie, ik koop nieuwe kleren. Hij ging uit zich zelf naar mijn WC. Ik heb ter controle Queba ff gebeld (die mij telefonisch bijstaat) en ben terecht boos op Mussa geworden. Mijn badkamer, buiten hebben wij een wc voor personeel gebruik die maar. Is beter dan wat hij gewend is, op straat namelijk. Koffie hetzelfde ik heb hem eens een kop koffie gegeven, de volgende dag wou hij die zelf gaan maken, Op straat verkopen ze jassen (humana/unicef) die hij uitgebreid past, en omdat ik erbij ben neemt hij ze mee, om ze later weer terug te geven want ik ga het niet betalen ook al kost het niet veel. Als Queba er is weet ik zeker dat hij mij niet meer uittest. Hij heeft groot respect voor hem. Ik heb hem al vaak proberen uit te leggen hoe het in Nederland werkt, 8 uur werken als je een contract hebt, en daarvoor moet je naar school. En hij lijkt heel enthousiast, maar zodra hij moet werken weet ik dat hij het na 1 uur voor gezien houd. En school snapt hij evenmin. Ja school zegt hij, school. Maar gaan doet hij niet. Er is een gratis school in de stad. Ook al is het autodidactisch ingericht. De een na jongste zoon (of neefje ofzo) van Erdu begrijpt het wel! Hij leert veel en spreekt al Engels (12 jaar) doet wiskunde (Formules omschrijven U = I * R -> U / I = R). Ik ben de enige die geïnteresseerd is in zijn huiswerk, en hij laat het mij maar al te graag zien. Erg leuk.
Het avondeten is weer bij Thenna, in haar huis bij een kaars, heel erg warm (en dan bedoel ik niet de temperatuur). Dat gevoel ga ik missen. Met 8 man in een klein huis. Erdu en Mussa en ik aan dé tafel. Thenna die meekijkt en bijspringt met opscheppen en verplaatsen van potten. De rest van de familie eet uit 1 grote kom op de grond in de kamer ernaast en oma zit op een stoel en eet uit haar eigen kom en geeft de rest aan de kleinste. Al het eten gaat op, en de botten graten en rijst gaan naar de hond, wat de hond overlaat, krijgen de kippen, slacht afval nemen de gieren mee.

Gieren zijn hier erg veel zijn erg mooi en erg nuttig, zweefden altijd zo'n 50-100 meter boven Gabú en weten precies wanneer ze kunnen eten, pas nadat het dier dood is, of als de ingewanden weg worden gegooid.

Prullenbakken bestaan hier niet! Alles maar dan ook alles beland op straat. Plastic waait weg, blikjes vergaan, net als papier. IJzer word verzameld want de Chinezen, bieden er geld voor (dus laat geen lagertje even liggen als je aan je auto werkt en even weg moet want het gaat voor oud ijzer mee!).
Ik heb wel een afvalberg buiten de stad ontdekt. Ik denk dat er zo nu en dan op de grote wegen eens word opgeruimd of zo, maar heb dat nog niet gezien. Ook word veel afval verbrand, gewoon in de tuin of op straat als het een hoop is geworden, dat smeult dagen na en stinkt verschrikkelijk.
's Avonds is er stroom. Als wij rond 9 uur terug komen meestal. Binky zet alle lichten aan en ik zet het overbodige weer uit. Ik zet juist de ventilator aan, vinden ze heel raar.

's Avonds werk ik nu aan mijn plan van aanpak, de website en aan de prepaid-kWh meter software. Plan van aanpak word verkeerd vanwege het gebrek aan feedback, maar ik moet toch wat aan school doen. De website heeft geen haast. Aan de software knoeien vind ik het leukst dus dat bewaar ik voor het laatste.

Ik zet mijn laptop op 'scherm uitbreiden' zodat de gasten film kunnen kijken terwijl ik bezig ben, en ik af en toe even de film kan inspringen.
Het is hier winter en ‘s nachts zo'n 18 graden. Iedereen heeft het koud en mensen dragen zelfs jassen! Frio zegt binky vaak. Naaa bente zeg ik dan, hollandia is frio,, frio de mass zeggen wij in koor :P.
Queba zou vandaag komen maar dat wordt waarschijnlijk morgen. Zijn zoontje wordt hier gedoopt. Nederlands geboren, dus zal wel wennen zijn voor hem. En ik ga voor de techniek zorgen, samen met anderen van Elektro Solar. Boxen, microfoon, mengpaneel en dubbele cd-speler heeft Queba laten inschepen. Die gaan later ook nog wel van pas komen. Wij hebben al wilde plannen gemaakt over een bioscoop, Internet café en discotheek. Onder naam van Elektro Solar. Er is hier een clubhuis waar soms slechte Chinese vechtfilms worden gedraaid, Internet café is om te huilen (hulporganisatie steun heb ik begrepen) maar discotheek is er wel, gaat het meeste geld om in het dorp en is van de minister van financiën, Jomav.

De wacht is de enige die ik echt kan vertouwen, van de beamer die ik tot mijn beschikking heb, wist nog niemand behalve hij. Tot Mussa hem 10 minuten Zag. 30 minuten later was zijn vriend er. 1 uur later stonden vrienden van hem in de tuin. Ik heb Mussa en zijn vrienden weggestuurd met de smoes dat ie kapot is. Hij gaf ook witten strepen door het beeld (slecht contact tussen processor print en connector print). Maar Binky begreep de boodschap en de avond erna kwam hij alleen met zijn vriendin.

Ik mis mijn vriendin dan enorm. Maar kan het niet over mijn hart krijgen om het te weigeren.

Volgende week gaat er weer een grote slag geslagen worden met Elektro Solar, ook al is een datum prikken hier onmogelijk, de volgende stap is:
-Het plaatsen van de 2e generator
-Het verplaatsen van de 1e generator naar het eerste transformatorhuis
-Het schoon maken van de laagspanningskabels (bomen + aftakkingen)

Dan is het nog maar een kleine stap naar het leveren van energie, Ik ga het theoretische gedeelte einde van deze week voorbereiden, test procedure, generator activiteit bepalen (uren/dag). Enz.

Reacties

Reacties

lind

wouw jan. je doet het goed!

Anne

super om te lezen!!!
Wat anders allemaal en wat vraagt dat een ander gedrag dan je uit je hart zou doen. Goed hoor hoe je dat redt allemaal, chapeau!

FEIKE

mOOI OM ZO MET JE MEE TE LEVEN.SCHRIJVEN KUN JE NOG BETER DAN VERTELLEN.

GROET UDEN

{{ reactie.poster_name }}

Reageer

Laat een reactie achter!

De volgende fout is opgetreden
  • {{ error }}
{{ reactieForm.errorMessage }}
Je reactie is opgeslagen!